Απρίλιος 2022

Maya Hennerkes: Οδεύουμε προς μια κοινή γλώσσα στο ESG

Posted on 21 Απριλίου 202221 Απριλίου 2022 by Κατερίνα Τσιτούρα

Σύμφωνα και με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε από το περιοδικό Kiplinger’s Personal Finance σε συνεργασία με την Domini Impact Investments LLC. σχεδόν 8 στους 10 επενδυτές (78%) αναμένουν να προσθέσουν στο χαρτοφυλάκιό τους μια επένδυση με επίκεντρο το ESG μέσα στα επόμενα ένα έως δύο χρόνια. Καθώς διαχειρίζεστε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα ESG της EBRD για χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, θα λέγατε πως τα κριτήρια ESG συνιστούν «μια γλώσσα» που μαθαίνεται;

Ναι, γενικά αυτό είναι αλήθεια. Εξακολουθούμε να μην μιλάμε την ίδια γλώσσα όταν αναφερόμαστε σε ESG ή ESG επενδύσεις. Δεν υπάρχει ακόμη ένας καθολικά εφαρμοσμένος κοινός ορισμός ή πλαίσιο. Ωστόσο, μπορούμε να πούμε ότι έχουμε προχωρήσει πολύ και βλέπουμε μια ισχυρή τάση προς μεγαλύτερη μετατροπή των υφιστάμενων προτύπων και πλαισίων ESG. Είμαστε σε καλό δρόμο προς αυτή την κοινή γλώσσα! Και επί της ουσίας, το ESG είναι πολύπλοκο: Έχει να κάνει με το περιβάλλον, τη φύση μας, τους ανθρώπους. Απαιτεί ποικιλία τεχνικών δεξιοτήτων, εμπειρία στον τομέα και ποικιλομορφία σκέψης. Στην EBRD, έχουμε 30 χρόνια εμπειρίας στην πλήρη ενσωμάτωση ESG δεικτών κινδύνου στη βιώσιμη ανάπτυξη επιχειρήσεων και προϊόντων

Μια από τις κορυφαίες προτεραιότητες της ERDP στην Ελλάδα είναι τα πράσινα έργα. Δεδομένου και του γεγονότος πως θα αποτελούν την πλειοψηφία των έργων σας ως το 2025, ποιες είναι οι μελλοντικές σας κινήσεις προκειμένου να υποστηρίξετε την Ελλάδα στο συγκεκριμένο τομέα; Καθίσταται εφικτό οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να ακολουθήσουν τις εξελίξεις, προκειμένου να επιτύχουν πρόσβαση στις χρηματαγορές και την τραπεζική χρηματοδότηση;

Η EBRD έχει δεσμευτεί να ευθυγραμμίσει όλη τη χρηματοδότησή της με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. Στην Ελλάδα εργαζόμαστε σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Υποστηρίζουμε μικρομεσαίες επιχειρήσεις με συμβουλευτικές υπηρεσίες, για παράδειγμα σε θέματα βιωσιμότητας και ESG όπως κάναμε με τον Παπουτσάνη και την GEP, και επενδύουμε σε μεγάλες εταιρείες, όπως για παράδειγμα στην ΓΕΚ Τέρνα και στον Μυτιληναίο. Υποστηρίζουμε την πορεία πολλών εταιρειών προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον με μηδενική καθαρή κατανάλωση ενέργειας, σε συνεργασία με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όχι μόνο μέσω χρηματοδότησης, αλλά και μέσω διαμόρφωσης των περιβαλλοντικών και κοινωνικών πρακτικών και της στρατηγικής τους. Συνεργαζόμαστε επίσης με ρυθμιστικούς φορείς στην Ελλάδα για θέματα που αφορούν τη βιωσιμότητα.

Με μια επένδυση 75 εκατ. ευρώ στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της ΔΕΗ κατά 1,35 δισ. Ευρώ, η EBRD υποστηρίζει τον μετασχηματισμό της. Κατά πόσο πιστεύετε πως τα νέα κεφάλαια θα επιτρέψουν στη ΔΕΗ να καταστεί μια περιβαλλοντικά, οικονομικά βιώσιμη και ψηφιοποιημένη εταιρεία κοινής ωφέλειας;

Η EBRD υποστηρίζει τη ΔΕΗ στη φιλόδοξη στρατηγική της για την αειφορία, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την απαλλαγή από το διοξείδιο του άνθρακα. Η χρηματοδότηση της EBRD θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για επενδύσεις σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επιπρόσθετα, η EBRD υποστήριξε την έκδοση ομολόγων με ρήτρα αειφορίας από τη ΔΕΗ. Αυτού του είδους τα ομόλογα σχετίζονται με τις συνολικές δεσμεύσεις περί βιωσιμότητας μιας εταιρείας. Σύμφωνα με τις αρχές του ICMA, τα ομόλογα που συνδέονται με την αειφορία δίνουν κίνητρα στον εκδότη να επιτύχει ουσιαστικούς, ποσοτικούς, προκαθορισμένους, φιλόδοξους, τακτικά παρακολουθούμενους και εξωτερικά επαληθευμένους στόχους βιωσιμότητας (ESG) βάσει συγκεκριμένων δεικτών και στόχων. Το ομόλογο θα υποστηρίξει την υιοθέτηση της στρατηγικής βιωσιμότητας της ΔΕΗ, η οποία συμβάλλει σημαντικά στους εθνικούς κλιματικούς στόχους της Ελλάδας σύμφωνα με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού. Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, η ΔΕΗ στοχεύει να κλείσει τις λειτουργικές της λιγνιτικές μονάδες έως το 2023 και να επεκταθεί σημαντικά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με στόχο την προσθήκη 1,3 GW νέας ισχύος έως το 2023.

Έχετε υπογράψει σύμβαση με το Ταμείο Ανάκαμψης για το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας “Ελλάδα 2.0. Εκτιμάτε πως το Ταμείο Ανάκαμψης θα αποδειχθεί ορόσημο για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και πόσο πιστεύετε πως η χώρα μας είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στο αυστηρό του χρονοδιάγραμμα;

Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι πράγματι ένα σημαντικό ορόσημο και είμαστε στην ευχάριστη θέση να το υποστηρίζουμε. Η EBRD και οι ελληνικές αρχές υπέγραψαν την επιχειρησιακή συμφωνία στις 29 Νοεμβρίου 2021.Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή η συνεργασία προορίζεται τόσο να δώσει μια μεσοπρόθεσμη ώθηση στην ελληνική (και ευρωπαϊκή) οικονομία όσο και να τη μεταμορφώσει πιο μακροπρόθεσμα, χρηματοδοτώντας τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, τη ψηφιακή μετάβαση, καθώς και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Αυτό συνάδει πλήρως με τους δικούς μας στρατηγικούς στόχους και καθιστά μια σημαντική ευκαιρία για την Ελλάδα. Οι επενδύσεις αυτές θα δώσουν τη δυνατότητα στη χώρα να μετατοπίσει το αναπτυξιακό της μοντέλο από την κατανάλωση στην παραγωγικότητα, υποστηρίζοντας την καινοτομία προϊόντων και υπηρεσιών καθώς και οικονομίες κλίμακας, προκειμένου να αυξηθεί το μέσο μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων. Για παράδειγμα, η ψηφιοποίηση και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που αποτελούν σημαντικούς τομείς για την ΕΕ και στους οποίους η Ελλάδα έχει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, αποτελούν δύο τομείς εστίασης και για εμάς. Ομοίως, οι στοχευμένες επενδύσεις στην αναβάθμιση δεξιοτήτων και στην Έρευνα και Ανάπτυξη θα πρέπει να θεωρούνται ως προτεραιότητα.

Τουλάχιστον το 38,5% των κεφαλαίων στο πλαίσιο αυτής της στήριξης μας θα πρέπει να είναι σε πράσινες επενδύσεις και τουλάχιστον το 21% σε επενδύσεις που στοχεύουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Συμφωνούμε ότι πρόκειται για ένα πολύ φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης, αλλά είμαστε βέβαιοι ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να το τηρήσει. Δεδομένων των τεράστιων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η γενιά μας, όπως η ανάκαμψη από την πανδημία και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, δεν φαίνεται να υπάρχει εναλλακτική λύση παρά μόνο μια βιώσιμη, χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς πορεία ανάπτυξης.

Θα λέγατε πως υπάρχει μια στροφή στην αντίληψη της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας για την Ελλάδα και αν ναι ποιες δράσεις θα εδραιώσουν αλλά και θα αυξήσουν την εμπιστοσύνη τους στη χώρα μας;

Οι αντιλήψεις της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας για την Ελλάδα βελτιώνονται σταθερά, επηρεαζόμενες (μεταξύ άλλων) από τη σταθερή πρόοδο ως προς την ολοκλήρωση της ενισχυμένης εποπτείας του μεταπρογραμματικού πλαισίου το 2022, την πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε βασικούς τομείς μεταρρυθμίσεων όπως η πράσινη οικονομία, η ψηφιακή μετάβαση, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η δημόσια διοίκηση, αλλά και τις προοπτικές σημαντικών επενδύσεων τα επόμενα χρόνια στο πλαίσιο του προγράμματος οικονομικής ανάκαμψης της ΕΕ («Ελλάδα 2.0»). Οι επενδυτές απαιτούν όλο και περισσότερο την τήρηση ισχυρών περιβαλλοντικών και κοινωνικών πλαισίων και στόχων κατά τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων. Τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και πολλές εταιρείες έχουν προχωρήσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια στη διαχείριση κινδύνων σχετικών με ESG και έχουν δεσμευτεί να πάρουν πρωτοβουλίες και να επανασχεδιάσουν τις παραγωγικές τους διαδικασίες σύμφωνα με μοντέλα κυκλικής οικονομίας. Συνοδευόμενο από ρυθμιστικές εξελίξεις όπως το εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα, όλο αυτό θα προσελκύσει νέους επενδυτές.

Για το 2022, η EBRD προβλέπει ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα αυξηθεί 3,9%. Δεδομένης της πανδημίας του κορονοϊού, ποιοι είναι η καθοριστικοί κίνδυνοι που θα μπορούσαν να ανατρέψουν την ευοίωνη αυτή εκτίμηση;

Η ελληνική οικονομία ανακάμπτει δυναμικά μετά από μια βαθιά ύφεση το 2020. Οι επενδύσεις έχουν ανακάμψει και αναμένεται ισχυρή ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα, στο 3,9% το 2022. Το Ταμείο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα σχετικά προγράμματα αναμένεται να συμβάλουν σημαντικά σε αυτή την ανάπτυξη. Ωστόσο, η αβεβαιότητα γύρω από τις προβλέψεις είναι ιδιαίτερα υψηλή επί του παρόντος και παραμένουν σημαντικοί κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία, που συνδέονται κυρίως με την πορεία της πανδημίας, την πιθανότητα εμφάνισης νέων μεταλλάξεων και τον πιθανό αντίκτυπο του ιού στον τουρισμό και σε άλλες υπηρεσίες. Τα ισχυρά πλαίσια ESG συμβάλλουν επίσης στον μετριασμό τέτοιων βασικών κινδύνων. Για παράδειγμα, εταιρείες με ισχυρά εργασιακά πλαίσια και πρωτόκολλα υγείας και ασφάλειας, βιώσιμες αλυσίδες εφοδιασμού ή επιχειρηματικά μοντέλα αποδοτικά ως προς τους πόρους θα είναι καλύτερα προετοιμασμένα να συνεχίσουν υπό τέτοιες πιθανές αντίξοες συνθήκες. Κι αυτό είναι κάτι που οι επενδυτές αναγνωρίζουν. Η καλή διαχείριση κινδύνων σχετικών με το περιβάλλον, την κοινωνία και την διακυβέρνηση μεταφράζεται άμεσα σε μείωση των οικονομικών κινδύνων και αύξηση της ανθεκτικότητας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Ιωάννης Ιωάννου: «Η εταιρική βιωσιμότητα απαιτεί ικανότητα καινοτομίας»

Posted on 21 Απριλίου 202221 Απριλίου 2022 by Κατερίνα Τσιτούρα

Ποια trends της εποχής καθιερώνουν τα κριτήρια ESG ως τη νέα επιχειρηματική πραγματικότητα;

Αναμφισβήτητα, το επιχειρηματικό σκηνικά αλλάζει δραματικά. Γιατί όμως; Ας εξετάσουμε προσεκτικά κάποια mega trends: Συχνά γίνεται λόγος για το generation shift. Ξέρουμε ότι οι νεότερες γενιές, οι millennials και η generation Z, είναι ιδιαιτέρως ευαισθητοποιημένες σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα, κάτι που λειτουργεί καταλυτικά και στη συμπεριφορά τους στις αγορές. Συνεπώς, ως καταναλωτές επιλέγουν προϊόντα που εναρμονίζονται με τις αρχές τους ή ως υπάλληλοι απασχολούνται σε επιχειρήσεις συμβατές με την ηθική τους. Υπάρχουν, μάλιστα, περιπτώσεις που οι εργαζόμενοι αντιδρούν όταν οι εταιρείες τους αποτυγχάνουν να συμμορφωθούν με τα κριτήρια ESG. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, την Μckinsey όπου οι υπάλληλοι έστειλαν μαζικά email στο τμήμα διαχείρισης, απαιτώντας από εκείνους να μη βοηθούν τους πελάτες στο κρύψιμο των εκπομπών άνθρακά τους. Μερικοί έφτασαν και στο σημείο να παραιτηθούν, νιώθοντας πως η δράση της επιχείρησης δε συμβάδιζε με το όραμά τους για το μέλλον.

Στην ουσία, οι millennials διαθέτουν πολλαπλό ρόλο στο επιχειρηματικό τοπίο: Επενδύουν, καταναλώνουν, αποταμιεύουν, έχουν συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, εργάζονται. Ενώ η μεταφορά πλούτου σε αυτούς από τους baby boomers βρίσκεται σε εξέλιξη, οι millennials δε σταματάνε να ρωτάνε επίμονα: «Πώς χρησιμοποιείτε τα χρήματά μου; Τα χρησιμοποιείτε για να ασκήσετε θετική επίδραση στον κόσμο ή για να τον κάνετε χειρότερο;». Επιπλέον, μην ξεχνάμε τις νέες επιστημονικές αναφορές για τη βιοποικιλότητα, την κλιματική κρίση, τη μόλυνση από τα πλαστικά κ.λπ. που μας αποδεικνύουν ότι η κατάσταση πηγαίνει πολύ χειρότερα από ό,τι εμείς νομίζαμε. Παρατηρείται έντονη επιδείνωση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών φαινομένων, γεγονός που καθιστά την εταιρική αφύπνιση επιβεβλημένη.

Ένας τρίτος καθοριστικός παράγοντας στην καθιέρωση της επιχειρηματικής βιωσιμότητας είναι οι κυβερνήσεις. Γίνεται προσπάθεια συντονισμού τους σε παγκόσμιο επίπεδο, αφού πραγματοποιούν συνεδριάσεις και ασκούν πίεση στις εταιρείες για αναφορές σε ζητήματα ESG, θεσπίζοντας περιβαλλοντικούς κανονισμούς και κανονισμούς γνωστοποίησης. Ο τέταρτος παράγοντας που επιδρά στην εξέλιξη των κριτηρίων ESG αφορά τα κοινωνικά κινήματα όπως το Me-too, το Black Live Matters και την ακτιβιστική προσπάθεια της Γκρέτας Τουνμπεργκ με το Fridays For the Future, που φέρνουν στην επιφάνεια την οξύτητα της κλιματικής κρίσης, της ανισότητας των φύλων, του αποκλεισμού συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων. Αξίζει να σημειωθεί πως οι μέθοδοι αντίδρασης γίνονται πλέον πιο σοφιστικέ. Σε πολλές περιπτώσεις, τα μέλη των κοινωνικών κινημάτων αγοράζουν μετοχές, εμφανίζονται στις διοικητικές συνεδριάσεις, ψηφίζουν εναντίον των διευθυντών της εταιρείας και έχουν την υποστήριξη των θεσμικών επενδυτών στην υλοποίηση καταλυτικών αλλαγών. Τα παραπάνω trends δεν αποτελούν περαστική μόδα αλλά θα συνεχίσουν να υφίστανται για πολύ καιρό.

Πως ανταποκρίνονται στη τάση οι επιχειρήσεις; Ποιο είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και ποιο το ρίσκο για όσες ενσωματώνουν τα κριτήρια βιωσιμότητας στη στρατηγική τους;

Από την οπτική της εταιρείας, οι ικανοί μάνατζερ ελέγχουν τα trends και αποφασίζουν βάσει αυτών τις στρατηγικές κινήσεις που θα τους βοηθήσουν να ανταπεξέλθουν στο διαρκώς μεταβαλλόμενο τοπίο. Εξάλλου, η εταιρεία που συμμορφώνεται στα κριτήρια βιωσιμότητας αυτόματα καθίσταται και πιο ισχυρή, με πλεονεκτική θέση στον ανταγωνισμό. Ωστόσο, η αλλαγή δεν είναι εύκολη για μια επιχείρηση αφού καλείται να διαχειριστεί ζητήματα για τα οποία δε διαθέτει απαραίτητα επαρκείς γνώσεις, εμπειρία και προσδοκίες. Μάλιστα, για τις περισσότερες επιχειρήσεις τα κριτήρια βιωσιμότητας αντιμετωπίζονται ως τεράστιος αντιπερισπασμός. Ουσιαστικά, οι μεγάλες εταιρείες καλούνται να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις ενώ και οι start ups, που αρχίζουν να αποκτούν αντίληψη του νέου ανταγωνιστικού τοπίου και των αναδυόμενων καταναλωτικών αναγκών και τάσεων, αναμένεται να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις, χάρη στην καινοτομία τους. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, την εταιρεία Oatly με το εναλλακτικό γάλα από βρόμη, τη Βeyond meat με τα μπεργκερς από λαχανικά ή την Tesla αλλά και όλες τις start ups που μπήκαν στην αγορά της καθαρής τεχνολογίας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, έτοιμες να ανταπεξέλθουν στην πρόκληση των αντιπερισπασμών.

Σε ό,τι αφορά το ρίσκο, η επιχείρηση που εθελοτυφλεί στα trends αδυνατεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, αφού δε συμμορφώνεται στις απαιτήσεις τους. Επίσης, η αποφυγή γνωστοποίησης των επιδόσεων στα κριτήρια βιωσιμότητας, συνεπάγεται αποκλεισμό από πολλά επενδυτικά χαρτοφυλάκια ενώ συγχρόνως η εταιρεία μείνει πίσω στους κανονισμούς για κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα, αντιμετωπίζοντας δυσκολίες και στην προσέλκυση νέων ταλέντων. Σκεφτείτε πως οι νέοι και πιο ταλαντούχοι μηχανικοί που επιθυμούν να ασκήσουν θετική επίδραση στον κόσμο δεν θα προτιμήσουν να εργαστούν σε μια εταιρεία καπνού ή πετρελαίου αλλά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην ηλιακή ή την αιολική ενέργεια. Όμως από την άλλη πλευρά, μέσα από τα νέα trends αναδύεται μια τεράστια ευκαιρία καινοτομίας σε πολλές αγορές όπως για παράδειγμα στην ηλεκτροκίνηση, την ανανεώσιμη ενέργεια, την καθαρή τεχνολογία κλπ.

Σύμφωνα με την 6η παγκόσμια έρευνα της ΕΥ, η οποία περιλαμβάνει απόψεις 320 θεσμικών επενδυτών από 19 χώρες, το 74% των θεσμικών επενδυτών είναι πλέον πιο πιθανό να αποεπενδύσει από επιχειρήσεις με μη ικανοποιητικές επιδόσεις στα κριτήρια ESG. Πώς η ανακατανομή του χρηματοοικονομικού κεφαλαίου συνιστά κρίσιμο παράγοντα για ένα πιο βιώσιμο μέλλον;

Πράγματι, οι κεφαλαιαγορές θα διαδραματίσουν έναν σημαντικό ρόλο στη μετάβασή μας στο πιο βιώσιμο μέλλον. Υπάρχει μια γνωστή φράση που λέει «money talks». Και έτσι είναι: αν οι τεράστιοι επενδυτές το απαιτήσουν, οι επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να ανταποκριθούν στη νέα κατεύθυνση. Εξάλλου, τα κοινωνικά κινήματα που αναφέραμε προηγουμένως αλλά και η σφοδρότητα της κλιματικής κρίσης θέτουν στο προσκήνιο ζητήματα όπως η ανισότητα ή τα ακραία καιρικά φαινόμενα, επισημαίνοντας στις κεφαλαιαγορές τα ρίσκα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι εταιρείες, πχ στην εφοδιαστική αλυσίδα ή στη μετάβαση τους, εάν δεν συμπεριλάβουν στις αποφάσεις τους τα κριτήρια ESG. Συνεπώς, αργά αλλά σταδιακά οι κεφαλαιαγορές αρχίζουν και ζητούν από τις επιχειρήσεις αναφορές και γνωστοποιήσεις για την απαραίτητη αξιολόγηση και σύγκριση πριν από τις επενδυτικές τους αποφάσεις. Από την άλλη πλευρά, οι εταιρείες χρειάζονται ένα υποστηρικτικό πλαίσιο από τις κεφαλαιαγορές αλλά και τα funds, που καλούνται να πάρουν το ρίσκο με τις start ups.

Η εταιρική αλλαγή είναι δύσκολη, ο μετασχηματισμός των οργανισμών απαιτεί έναν επαναπροσδιορισμό ταυτότητας και σκοπού και οι κεφαλαιαγορές περνούν τον δικό τους μετασχηματισμό στην αντίληψη τους για τον ρόλο της οικονομίας στην κοινωνία, που πια συνδέεται με υπαρξιακά ζητήματα, όπως η επιβίωση. Οι εταιρικές γνωστοποιήσεις συνιστούν ένα χρήσιμο εργαλείο όμως δεν υπάρχει ακόμη ακρίβεια και συμβατότητα σε αυτές. Επίσης, δεν μπορούμε να απαντήσουμε με βεβαιότητα στο τι είναι περισσότερο αποτελεσματικό για τη στροφή μιας επιχείρησης στη βιωσιμότητα: Η δέσμευση των ενδιαφερόμενων μελών ή η απειλή της αποεπένδυσης. Σκεφτείτε για παράδειγμα ότι ένας δημόσιος επενδυτής αποεπενδύει από μια εταιρεία άνθρακα αλλά εκείνη εξαγοράζεται από έναν ιδιωτική επενδυτή. Ο δημόσιος επενδυτής καυχιέται για την πράσινη συνείδησή του ενώ την ίδια στιγμή η επιχείρηση άνθρακα συνεχίζει ακάθεκτη την πορεία της, μολύνοντας ακόμη περισσότερο τις δημόσιες αγορές. Αν λοιπόν η αποεπένδυση αφορά απλώς μια μεταφορά περιουσιακών στοιχείων από τις δημόσιες στις ιδιωτικές αγορές, τότε τελικά όχι μόνο δεν αλλάξαμε τίποτα αλλά κάναμε τον κόσμο χειρότερο. Υπάρχουν βέβαια πολλές πρωτοβουλίες και πιέσεις. Βλέπουμε να συνάπτονται συμμαχίες στις κεφαλαιαγορές από διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων και ασφαλιστικές εταιρείες, που δεσμεύονται σε μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Επίσης το Climate action 100+ συνιστά ένα τεράστιο γκρουπ επενδυτών που αναφέρουν ονομαστικά όσους μολύνουν περισσότερο το περιβάλλον, ασκώντας πίεση στις εταιρείες για γνωστοποίηση των εκπομπών άνθρακα.

Διατυπώνεται συχνά η άποψη πως η ενσωμάτωση της βιωσιμότητας σε μια εταιρεία απαιτεί αλλαγή του DNA της. Τι θα ορίζατε όμως ως DNA της επιχείρησης; Ποιες δομές καθιστούν τους οργανισμούς βιώσιμους μακροπρόθεσμα;

Ακούμε συχνά τις εταιρείες να ισχυρίζονται με υπερηφάνεια: «Η βιωσιμότητα βρίσκεται στο DNA μας». Και πιθανόν να αναρωτιόμαστε τι συνιστά το περίφημο DNA ανάλογων επιχειρήσεων. Τέσσερεις πυλώνες εγγυώνται τη βιωσιμότητα, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησα με συναδέλφους στον συγκεκριμένο τομέα: πρώτον, η εταιρική διακυβέρνηση της επιχείρησης, που αφορά την αφοσίωση της υψηλής ιεραρχίας στα κριτήρια ESG. Έχουν δεσμευτεί τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου στην αποστολή; Υπάρχει επιτροπή που επιβλέπει την εφαρμογή των κριτηρίων; Δεύτερος σημαντικός πυλώνας είναι η δέσμευση των ενδιαφερόμενων μελών. Βέβαια, ορισμένες επιχειρήσεις εστιάζουν περισσότερο στους μετόχους, ερμηνεύοντας τον κόσμο ως εξής: «Θέλω να κάνω τους μετόχους μου πλούσιους». Έτσι, συμπεριφέρονται στους υπόλοιπους ως συμβόλαια η συναλλαγές είτε μιλάμε για υπαλλήλους, συνεργάτες εφοδιαστικής αλυσίδας, περιβάλλον κ.λπ. Όμως, υπάρχει και η εναλλακτική προσέγγιση, που εστιάζει στα ενδιαφερόμενα μέλη. Εδώ οι επενδυτές, η εφοδιαστική αλυσίδα, οι υπάλληλοι λειτουργούν ως μια ομάδα. Οι μέτοχοι φέρνουν το οικονομικό κεφάλαιο, οι εργαζόμενοι το ανθρώπινο, το περιβάλλον τους πόρους ενώ η εφοδιαστική αλυσίδα συνεισφέρει στη δημιουργία αξίας. Είναι όλοι συνεργάτες, μακροχρόνιες σχέσεις που πάνω τους επενδύεται προσπάθεια, χρόνος και αφοσίωση. Οι μάνατζερ εκπαιδεύονται για το πώς θα συμπεριφερθούν στα ενδιαφερόμενα μέρη, πως θα επικοινωνήσουν τις ευκαιρίες και τους στόχους και αυτή ακριβώς η επένδυση στις σχέσεις αποφέρει μελλοντικά κέρδη.

Ακόμη, οι βιώσιμες εταιρίες διαθέτουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα στις αποφάσεις τους, στοχεύοντας στη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας και διατηρώντας μια δεξαμενή αφοσιωμένων επενδυτών με εστιασμένο portfolio για αρκετό καιρό. Στους κομβικούς πυλώνες του DNA μια βιώσιμης επιχείρησης συγκαταλέγονται επίσης η διαφάνεια και η αξιοπιστία. Η διαφάνεια αφορά στα στοιχεία, εκτός από τα οικονομικά, που η εταιρεία αποκαλύπτει στον κόσμο ενώ η αξιοπιστία στο πώς οι ηγέτες της βιώσιμης ανάπτυξης ιδίως στις μεγάλες εταιρείες, όπως η Uniliver, απαιτούν από τους χιλιάδες συνεργάτες τους στην εφοδιαστική αλυσίδα να τηρούν τα ανάλογα κριτήρια ασφάλειας, ισότητας, ενσωμάτωσης, περιβάλλοντος, ωθώντας έτσι τις τοπικές, μικρότερες επιχειρήσεις να προσαρμόζονται στα υψηλά στάνταρ τους.

Πως μπορούν οι επιχειρήσεις να βελτιώσουν τις πρακτικές γνωστοποίησης βιωσιμότητας και πόσο οι επενδυτές πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση; Η κοινή ταξινομία θα λύσει τα ζητήματα της ασάφειας και του πράσινου πλυντηρίου;

Οι αναφορές είναι σίγουρα σημαντικές γιατί θα επιτρέψουν σε επενδυτές και κοινωνία να ελέγξουν την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων στα διάφορα πεδία του ESG. Το βιώσιμο μέλλον, όμως, συνιστά κυρίως ένα στρατηγικό πρόβλημα και οι αναφορές αποτελούν απλώς μια όψη του. Πιο σημαντικό είναι να εστιάσουμε στο τι κάνουν οι εταιρείες στην πράξη, αφού είναι σαφές πως δεν έχουν ανακαλύψει ακόμη μόνιμες λύσεις για θέματα όπως η μείωση των εκπομπών άνθρακα ή οι κοινωνικές ανισότητες. Ουσιαστικά, ο πειραματισμός για την αντιμετώπιση των ESG θεμάτων εξελίσσεται όπως εξάλλου και η επιστήμη στο συγκεκριμένο πεδίο. Βέβαια, οι αναφορές βιωσιμότητας σαφέστατα έχουν σημειώσει πρόοδο. Μέχρι πριν από 10 χρόνια δεν μιλούσαμε καν για ESG στοιχεία, materiality, double materiality κλπ. και πια οδεύουμε στην υποχρεωτικότητα των αναφορών, γεγονός που βοηθάει τους επενδυτές να παίρνουν καλύτερες αποφάσεις αφού διαθέτουν εργαλεία σύγκρισης. Υπάρχουν πολλές προτάσεις και προσεγγίσεις για το πώς θα μετράμε τα κριτήρια ESG και σίγουρα αυτό συνιστά ένα πολύπλοκο ζήτημα. Προσωπικά, δεν πιστεύω πως θα έχουμε μετρήσεις στις οποίες όλοι και πάντα συμφωνούν και φυσικά δε θα αντικαταστήσουν οι αναφορές τη δέσμευση των ενδιαφερόμενων μελών στην εταιρεία και την ανάγκη βαθύτερης κατανόησης της δομής τους.

Σε ό,τι αφορά το πράσινο πλυντήριο, πράγματι οι εταιρείες, εξαιτίας της υφιστάμενης πίεσης, τείνουν να δηλώνουν πολλά περισσότερα από όσα πράγματι κάνουν. Οι ταξινομίες θα συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση του πράσινου πλυντηρίου αλλά όχι μόνο αυτές. Για παράδειγμα, λαμβάνονται πρωτοβουλίες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως το EU taxonomy, που αποσκοπούν στην τυποποίηση των γνωστοποιήσεων και στην επιβολή συνεπειών σε όσους παραποιούν τις πληροφορίες. Ωστόσο, μην ξεχνάμε ότι η παθολογία συνιστά και ένα πολιτικό πρόβλημα: σκεφτείτε τη συζήτηση των κυβερνήσεων για το πως θα ταξινομηθούν η πυρηνική ενέργεια ή το φυσικό αέριο και τον δισταγμό τους στη λήψη αποφάσεων.

Είναι τελικά η βιωσιμότητα ασύμβατη του κέρδους; Πώς η βραχυπρόθεσμη δυσκολία που συναντούν οι επιχειρήσεις στον δρόμο προς τη βιωσιμότητα δύναται να αποτελέσει ευκαιρία ουσιαστικής ανάπτυξης και καινοτομίας.

Υπάρχει, πράγματι, το εξής δίλημμα: «Γίνεται να είμαι ταυτόχρονα κερδοφόρος και βιώσιμος;» Αρχικά, να ξεκαθαρίσουμε ότι οι εταιρείες πρέπει να αναρωτηθούν γιατί έχουν σήμερα τόσα κέρδη. Εάν λοιπόν τα κέρδη τους πηγάζουν από παιδική εργασία, από κακοποίηση εργαζομένων, από εκπομπές άνθρακα κ.λπ. τότε δεν είναι πραγματικά δικά τους. Συνεπώς, η βιωσιμότητα λειτουργεί ως παγκόσμιος διορθωτής κόστους: θέλουμε ο κόσμος να ξέρει αν οι επιχειρήσεις μεταφέρουν το κόστος τους στο περιβάλλον, στην κοινωνία, στη βιοποικιλότητα. Οι εταιρίες δεν μπορούν να αρνηθούν την ευθύνη τους στα παραπάνω ζητήματα, γιατί οι επιπτώσεις της ανεύθυνης δράσης τους είναι πλέον ορατές. Η καλή επιχειρηματικότητα συνεπάγεται σεβασμό στο περιβάλλον. Η ανταπόκριση στις νέες προσδοκίες γεννά την καινοτομία, που μεταφράζεται σε νέες υπηρεσίες, νέα προϊόντα, νέα εταιρικά μοντέλα. Πρωτοβουλίες όπως η κυκλική οικονομία κάνουν τη διαφορά στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την παραγωγή. Η πρωτοτυπία, όμως, απαιτεί καλούς εργαζομένους, έμπνευση, ακριβή ανατροφοδότηση και ικανούς συνεργάτες. Η αφοσίωση στο ESG λειτουργεί ως κίνητρο θετικής αλλαγής: Κανένας CEO που θέλει να εμπνεύσει τους εργαζόμενους δεν μπαίνει στο γραφείο λέγοντας «Ελάτε να κάνουμε τους μετόχους μας πλουσιότερους» αλλά «ας δημιουργήσουμε ένα καλύτερο κόσμο», «ας αλλάξουμε τις ζωές των καταναλωτών μας προς το καλύτερο»! Το όραμα της βιώσιμης ανάπτυξης χρειάζεται μακροπρόθεσμο ορίζοντα για να λειτουργήσει αλλιώς οδηγεί σε σκάνδαλα όπως στην περίπτωση της Volkswagen. Απαιτείται πειραματισμός και αυτό συνεπάγεται και αποτυχία ορισμένες φορές. Οι βιώσιμες εταιρίες που διατηρούν αυθεντικές σχέσεις με τους υπαλλήλους, παραχωρώντας τους ένα πεδίο πειραματισμού, επιτυγχάνουν καλύτερα αποτελέσματα στην καινοτομία.

Πόσο σημαντική είναι η υιοθέτηση των κριτηρίων ESG από το board room και σε ποιον βαθμό συνδέεται η αλλαγή στάσης τους με την αύξηση της παραγωγικότητας του ανθρώπινου δυναμικού της εταιρείας; Κατά πόσο η εκπαίδευση και το diversity του board room συνιστούν θεμελιώδεις παράγοντες για τη δυνατότητα ουσιαστικού μετασχηματισμού μιας επιχείρησης;

Ο ρόλος των μελών του διοικητικού συμβουλίου είναι εξαιρετικά σημαντικός καθώς απηχούν την αυθεντικότητα της δέσμευσης του οργανισμού στη βιωσιμότητα. Μέχρι πρότινος στα συμβούλια κυριαρχούσαν οι λευκοί άντρες μεγαλύτερη ηλικίας όμως αυτό αλλάζει αφού καταβάλλονται προσπάθειες τα διοικητικά συμβούλια να αντανακλούν την αφοσίωση στην ποικιλομορφία. Σαφώς, η μετάβαση στη βιώσιμη επιχειρηματικότητα είναι δύσκολη. To διοικητικό συμβούλιο πρέπει να λειτουργήσει ως υποστηρικτικός παράγοντας για τους μάνατζερ και τον CEO προκειμένου αυτοί να αντιμετωπίσουν επιτυχώς τα εμπόδια και την αντίσταση στην αλλαγή που θα συναντήσουν στο εσωτερικό της εταιρείας. Επίσης, το διοικητικό συμβούλιο χρειάζεται να αναδειχθεί πρεσβευτής του οργανισμού, κάμπτοντας την εξωτερική αντίσταση επενδυτών, καταναλωτών κλπ. Απαιτείται να ασκείται από τα ψηλότερα κλιμάκια του οργανισμού πίεση για διαφάνεια και αξιοπιστία όπως και να πραγματοποιείται έλεγχος των διαδικασιών που συνεισφέρουν στη γρήγορη και αποτελεσματική πράσινη μετάβαση. Τέλος, η ποικιλομορφία του συμβουλίου προσφέρει ευρεία οπτική των πολυεπίπεδων trends που περιγράψαμε προηγουμένως γιατί χαρίζει μια βαθιά αντίληψη του μεταβαλλόμενου τοπίου.

Η ενσωμάτωση κριτηρίων ESG στις οικονομικές αναφορές «κλειδί» για τις επενδύσεις

Posted on 21 Απριλίου 202221 Απριλίου 2022 by Γιώργος Δημοσθένους

Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, έχει αυξηθεί ιδιαίτερα το ενδιαφέρον επενδυτών, πελατών, προμηθευτών, αλλά και ανεξάρτητων οργανισμών αξιολόγησης επιδόσεων, για τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Διακυβέρνησης (ESG).

Οι σημερινοί επενδυτές, όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ του ESG+, αναγνωρίζουν ότι το προφίλ ρίσκου μιας εταιρείας δεν περιορίζεται στην ποιότητα και ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της, αλλά και στον τρόπο που αφενός κατανοεί και αφετέρου αντιμετωπίζει τις προκλήσεις στα θέματα ESG.

Παραδοσιακά, η χρηματοοικονομική αναφορά είναι περιορισμένη σε αριθμούς σε έναν ισολογισμό, με τις μετρήσεις βιωσιμότητας να αποτυπώνονται προσεκτικά στην ετήσια έκθεση CSR της εταιρείας. Ωστόσο, η αναφορά ESG έχει ανατρέψει τις διαδικασίες καθώς απαιτεί τη συγχώνευση οικονομικών και μη οικονομικών δεδομένων. Οι οικονομικές αναφορές ενσωματώνουν ολοένα περισσότερα ESG κριτήρια.

Το αυξανόμενο ενδιαφέρον των ενδιαφερομένων μερών και των μετόχων για τις μετρήσεις απόδοσης ESG σημαίνει ότι η ισχυρή και ακριβής αναφορά δεν μπορεί να αγνοηθεί. Ουσιαστικά, μια εξαιρετική απόδοση μπορεί να οδηγήσει μια εταιρεία σε καλύτερη θέση από τους ανταγωνιστές της, καθιστώντας την ελκυστική στους επενδυτές.

Η πρόκληση έγκειται στο ότι τα δεδομένα ESG σπάνια φυλάσσονται σε ένα μέρος. Μπορεί να αποτυπωθούν σε μη δομημένα έγγραφα που απλώνονται σε διαφορετικά και αυτόνομα τμήματα, δημιουργώντας ένα ακανθώδες ζήτημα αναφοράς. Αυτή η πρόκληση χτυπά τώρα την πόρτα του CFO, για να εξετάσει και να ενσωματώσει νέες μετρήσεις στην ετήσια οικονομική έκθεση.
Προκειμένου να το υποστηρίξει αυτό, ο οργανισμός πρέπει να αναπτύξει εσωτερικά συστήματα που θα επιτρέπουν στον Οικονομικό Διευθυντή να αναφέρει με συνέπεια ακριβή και σχετικά δεδομένα.

Οι οργανισμοί πρέπει πρώτα να καθορίσουν πρότυπα και μετρήσεις ως προς το τι θέλουν να αναφέρουν.

Αυτά μπορούν να βασίζονται σε ζητήματα βιωσιμότητας, που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν την οικονομική κατάσταση, ή τις λειτουργικές επιδόσεις των εταιρειών σε έναν κλάδο.

Στις αναφορές μπορούν επίσης να συμπεριληφθούν ζητήματα που οι ενδιαφερόμενοι θεωρούν σχετικά και σημαντικά. Είναι κομβικής σημασίας να συγκεντρωθούν αυτά τα δεδομένα σε ένα μέρος – ενοποιημένα και συνδυασμένα – για να δημιουργηθεί μια γραμμή βάσης.

Μόλις συμφωνηθούν οι παραπάνω παράγοντες, οι οργανισμοί μπορούν να επινοήσουν διαδικασίες για την αποτελεσματική συλλογή και κατηγοριοποίηση των απαραίτητων δεδομένων που ενσωματώνονται σε όλα τα τμήματα. Η χρήση αυτοματισμού πιθανόν να επιταχύνει αυτές τις διαδικασίες, ωστόσο είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η σωστή προετοιμασίας των δεδομένων.

Financial Reporting & ESG
Όπως προαναφέραμε, οι αποφάσεις για επενδύσεις και χρηματοδοτήσεις βαραίνουν σημαντικά τις επιδόσεις των εταιρειών στους δείκτες βιωσιμότητας. Το ESG+ συνομίλησε με τους εκπροσώπους τεσσάρων εταιρειών μελών του δείκτη Athex ESG, οι οποίοι εξήγησαν πως οι οικονομικές αναφορές των εταιρειών τους ενσωματώνουν πληροφορίες σε σχέση με το ESG.

Οι επενδυτές θέλουν να γνωρίζουν πώς μια εταιρεία αντιμετωπίζει τις προκλήσεις στα θέματα ESG. Η ανάλυση του ρίσκου εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, η ασφάλεια και υγεία των εργαζόμενων με την ανάπτυξη και εκπαίδευσή τους, μαζί με τη δέουσα επιμέλεια που δίνεται σε θέματα ESG της προμηθευτικής αλυσίδας, αποτελούν κρίσιμα κριτήρια αξιολόγησης μιας εταιρείας. «Είναι σαφές ότι με αυτόν τον τρόπο ο επενδυτής ισχυροποιεί τη θέση του και αποκτά μια ολιστική εικόνα της εταιρείας χωρίς να περιορίζεται σε οικονομικούς δείκτες και την ερμηνεία τους», μας λένε οι κ.κ. Γιάννης Κουφοπάνος, Διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης, EΛΒΑΛ, Τομέας Έλασης Aλουμινίου της ElvalHalcor και Γεώργιος Μαυραγάνης Διευθυντής Στρατηγικού Σχεδιασμού, ΧΑΛΚΟΡ Τομέας Χαλκού και Κραμάτων της ElvalHalcor.

Οι οικονομικές αναφορές ενσωματώνουν ολοένα περισσότερα ESG κριτήρια. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα για την ΕλβαλΧαλκόρ αποτελεί η στρατηγική επενδύσεων και νέων προϊόντων. Σχεδιάζουμε τις δραστηριότητές μας ώστε, εκτός από τους μετόχους και δυνητικούς επενδυτές, το μοντέλο λειτουργίας μας να ικανοποιεί τις προσδοκίες όλων των εταίρων. Δηλαδή πελατών, προμηθευτών, εργαζομένων, τοπικής κοινωνίας και οποιουδήποτε άλλου ατόμου, επιχείρησης ή οργανισμός που δυνητικά επηρεάζει τη λειτουργία της εταιρείας.

Παράλληλα, οι ενέργειές μας αποσκοπούν σε μείωση του αποτυπώματος άνθρακα, στην προστασία του περιβάλλοντος, στην πλήρη διαφάνεια και λογοδοσία (accountability) όλων των ενεργειών μας και, ασφαλώς, στη συνεργασία και στήριξη της τοπικής κοινωνίας και του κοινωνικού συνόλου, με σταθερή προτεραιότητά μας την ασφάλεια, την υγεία και την εξέλιξη των ανθρώπων μας», τονίζουν.

«Στις Οικονομικές Αναφορές, μέσω της μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και της δήλωσης περί εταιρικής διακυβέρνησης, κάνουμε ρητή αναφορά και στους τρεις πυλώνες των ESG, ώστε όλοι οι stakeholders να βρίσκουν τη πληροφορία που χρειάζονται. Ταυτόχρονα, με ένα πλήρες risk assessment αναγνωρίζουμε τους κινδύνους που απορρέουν από το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούμαστε και καταγράφουμε τις δεσμεύσεις και τις πρακτικές βελτίωσης του αποτυπώματός μας ως προς την κοινωνία, το περιβάλλον και την εταιρική διακυβέρνηση», μας λέει η κυρία Κατερίνα Βασιλάκη, CFO στην Πλαίσιο Computers.

Βιώσιμη ανάπτυξη και ESG
Η σύνδεση των επενδύσεων και χρηματοδοτήσεων με τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα βιωσιμότητας – ιδιαίτερα θέματα συναφή με την κλιματική αλλαγή – είναι μια νέα σχετικά τάση που αναμένεται τα προσεχή χρόνια να ενισχυθεί περαιτέρω.

«Ως εισηγμένη, η μητρική εταιρεία του Ομίλου Quest Συμμετοχών ΑΕ στην Ετήσια Οικονομική Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου, δημοσιοποιεί σύμφωνα και με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες, κινδύνους και ευκαιρίες που σχετίζονται με θέματα ESG, παρέχοντας πληρέστερη εικόνα για το σύνολο του Ομίλου», τονίζει η κυρία Έφη Κουτσουρέλη, Αντιπρόεδρος ΔΣ Ομίλου Quest και Πρόεδρος Επιτροπής ΔΣ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.

Παράλληλα, με στόχο την πιο ολοκληρωμένη ενημέρωση των ενδιαφερομένων μερών, από το 2014 δημοσιοποιεί ξεχωριστή, συμπληρωματική Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης, υιοθετώντας τα διεθνή αναγνωρισμένα πρότυπα GRI. Στην έκθεση παρουσιάζονται αναλυτικά η στρατηγική, οι πρωτοβουλίες και οι στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του Ομίλου καθώς και των τεσσάρων μεγάλων θυγατρικών του εταιρειών, Info Quest Technologies, Uni Systems, iSquare και ACS.

Από το 2019 στην Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης συμπεριλαμβάνονται και επιλεγμένοι βασικοί, προηγμένοι και κλαδικοί ESG δείκτες του Οδηγού Δημοσιοποίησης Πληροφοριών 2019 του Χρηματιστηρίου Αθηνών, στους οποίους έχει ληφθεί και εξωτερική διασφάλιση.

Σημειώνεται ότι η Quest Συμμετοχών συμπεριλαμβάνεται στις 35 ελληνικές εισηγμένες εταιρείες του νέου δείκτη του Χρηματιστήριου Αθηνών ATHEX ESG INDEX που ανακοινώθηκε τον Ιούλιο 2021, ο οποίος παρακολουθεί τη χρηματιστηριακή απόδοση των εισηγμένων εταιρειών του Χ.Α. που υιοθετούν και προβάλλουν τις πρακτικές τους σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG).

Στους στόχους του Ομίλου για το 2021 συμπεριλαμβάνεται η επικαιροποίηση της ESG στρατηγικής και η ανάδειξη των μακροπρόθεσμων ESG στόχων, που θα ενισχύσουν τον μετασχηματισμό για την ανάπτυξη και βιωσιμότητα του επιχειρηματικού μοντέλου των εταιρειών του Ομίλου.

Επενδυτές και ESG
«Από το 2016 δημοσιεύουμε Ενιαία Ετήσια Έκθεση Απολογισμού σε επίπεδο Ομίλου, σε υψηλό επίπεδο διασφάλισης (reasonable assurance), η οποία ακολουθεί πλήρως τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (IFRS), τις αρχές του Διεθνούς Συμβουλίου Εκθέσεων Ολοκληρωμένης Πληροφόρησης (ΙΙRC), τον Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης του Βελγίου (2020) και τις κατευθυντήριες οδηγίες της Πρωτοβουλίας του Οικουμενικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών για την έκδοση Αναφορών Προόδου (UNGC CoP) και της Παγκόσμιας Ένωσης Τσιμέντου και Σκυροδέματος (GCCA).

Χαρακτηριστικό παράδειγμα σύνδεσης των οικονομικών και των μη χρηματοοικονομικών στοιχείων του Ομίλου είναι η δημοσιοποίηση πληροφοριών σχετικά με τη Δημιουργία Αξίας», τονίζει ο κύριος Αλέξανδρος Κατσιάμπουλας, Διευθυντής Επιδόσεων Περιβάλλοντος, Κοινωνίας, Διακυβέρνησης (ESG) Ομίλου ΤΙΤΑΝ.

Η συγκέντρωση και δημοσιοποίηση αυτών των πληροφοριών ακολουθούν τις οδηγίες της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD), αλλά και τα Διεθνή Πρότυπα IFRS. Οι πληροφορίες αφορούν μεικτή και καθαρή προστιθέμενη αξία, συνολικές δαπάνες σε τοπικούς και διεθνείς προμηθευτές, φόρους, πληρωμές σε μετόχους, δαπάνες για δωρεές και πρωτοβουλίες κοινωνικής δράσης, περιβαλλοντικές επενδύσεις, μισθούς, (συνεισφορά σε) συντάξεις, κοινωνικά επιδόματα, επενδύσεις στην εκπαίδευση και σε έρευνα και καινοτομία και επενδυτικές δαπάνες.

«Για πρώτη φορά φέτος θα δημοσιεύσουμε στην Ενιαία Ετήσια Έκθεση Απολογισμού 2021 του Ομίλου την αξιολόγηση του κινδύνου από την κλιματική αλλαγή σύμφωνα με το TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures) και το ποσοστό των δραστηριοτήτων που συνεισφέρουν στην επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων της πράσινης συμφωνίας (Taxonomy), πληροφορίες εξαιρετικά σημαντικές για τους επενδυτές», προσθέτει.

Η αρχή του double materiality
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2019, στο πλαίσιο της οδηγίας NFRD εισήγαγε για πρώτη φορά την αρχή του Double Materiality. Η αρχή αυτή αφορά τη συστηματική παρακολούθηση των επιπτώσεων που υφίσταται μια εταιρεία λόγω των παγκόσμιων προκλήσεων βιωσιμότητας και ταυτόχρονα τον αντίκτυπο που έχει η εταιρεία στο περιβάλλον και στο κοινωνικό σύνολο. Η αποτύπωση αυτής της αρχής στις οικονομικές αναφορές μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τους επενδυτές που επιθυμούν να ευθυγραμμίσουν τις επενδυτικές πρακτικές τους με τους ευρύτερους στόχους βιωσιμότητας;

Η αρχή του double materiality είναι κρίσιμη παράμετρος στη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ζητούμενο από τους συμμετόχους μας, και ιδίως τους επενδυτές. Απαιτεί τόσο την αξιολόγηση των επιπτώσεων των ουσιωδών θεμάτων, όσο και των οικονομικών επιπτώσεων που αυτά μπορεί να έχουν. Ως εκ τούτου, δίνει τις πληροφορίες που χρειάζεται ένας επενδυτής σχετικά με το ενδεχόμενο ρίσκο μιας επένδυσης, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, όπως μας λέει ο κ. Κατσιάμπουλας.

«Η εκτίμηση των επιπτώσεων των ουσιωδών θεμάτων τόσο για την εταιρεία όσο και τους συμμετόχους μας (double materiality) στηρίζεται σε παράγοντες, όπως την πιθανότητα εμφάνισης κινδύνου, το μέγεθος των επιπτώσεων του κινδύνου και το κόστος και την επίδραση στα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας. Ταυτόχρονα, πόσο άμεσα θα πρέπει να ληφθεί η δράση αντιμετώπισης και σε τι ορίζοντα (βραχυπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο). Η διαδικασία αυτή είναι συνεχής και αποσκοπεί στην ενσωμάτωση και νέων αναδυόμενων θεμάτων (dynamic materiality)», τονίζει.

Κατά την άποψη της κας Κουτσουρέλη, η αρχή του double materiality αποσκοπεί στην προώθηση της βιωσιμότητας μέσα από μια προσπάθεια να καταστούν οι οικονομικές δραστηριότητες και οι χρηματοοικονομικές αγορές της ΕΕ πιο βιώσιμες.

«Ενισχύει περεταίρω την πληροφόρηση και τη διαφάνεια προς τους επενδυτές καθώς και τους φορείς χρηματοδότησης για τα θέματα που αποτελούν για μια επιχείρηση κινδύνους βιωσιμότητας (περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς ή διακυβέρνησης) και πιστεύουμε ότι θα λειτουργήσει θετικά για την αγορά.

Το θέμα της κλιματικής αλλαγής είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα. Αποτελεί ρίσκο όχι μόνο για το περιβάλλον αλλά και για τη μακροπρόθεσμη οικονομική πορεία των επιχειρήσεων μέσα τόσο από τις πιθανές φυσικές καταστροφές, όσο και από τα κόστη μετάβασης για την αντιμετώπισή της. Η ηθική διακυβέρνηση μιας επιχείρησης είναι άλλο ένα θέμα που απασχολεί σοβαρά τους επενδυτές», προσθέτει.

Η αρχή του double materiality δίνει τη δυνατότητα στην επενδυτική κοινότητα και τις υπόλοιπες πηγές χρηματοδότησης να έχουν μια πλήρη εικόνα των κινδύνων, αλλά και των ευκαιριών που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση των επιχειρήσεων με το περιβάλλον και την κοινωνία, δηλαδή με το σύνολο των εσωτερικών και εξωτερικών stakeholders που περιβάλλουν τη δραστηριότητα και λειτουργία της επιχείρησης, όπως σημειώνει η κα Βασιλάκη. «Με την απεικόνιση των παραπάνω, η επενδυτική κοινότητα έχει πρόσβαση στην απαραίτητη πληροφορία για να καθορίσει την επενδυτική στρατηγική της σε συνάρτηση με τις πρακτικές βιωσιμότητας και, συνεπώς σε συνάρτηση με τους ενδεχόμενους κινδύνους ή τις αναπτυξιακές προοπτικές που προκύπτουν από το Double Materiality Reporting», προσθέτει.

Οι κ.κ Κουφοπάνος και Μαυραγάνης τονίζουν πως «αφενός η εταιρεία έχει τη δυνατότητα να αντιληφθεί πιο ξεκάθαρα τις επερχόμενες προκλήσεις και να προετοιμαστεί καλύτερα για τις απαιτούμενες ενέργειες και τα μέτρα που πρέπει να ακολουθήσουν, ενώ αφετέρου τα στοιχεία που παρακολουθούνται και παρουσιάζονται αποτελούν για «τρίτους» πολύτιμους δείκτες για να κρίνουν τη σοβαρότητα και το ποσοστό ρίσκου δυνητικών αρνητικών επιπτώσεων από τη λειτουργία της εταιρείας και την αλυσίδα αξίας της». Είναι προφανές ότι η αρχή του Double Materiality αποσκοπεί στην πληρέστερη ανάδειξη της εικόνας της εταιρείας στους « stakeholders» και οποιουδήποτε δυνητικά μελλοντικού επενδυτή», σημειώνουν.

Ποιο είναι το ρίσκο της μη εφαρμογής του double materiality;
Ξένοι θεσμικοί επενδυτές αλλά και εγχώριες πηγές χρηματοδότησης θέτουν ολοένα αυστηρότερα ESG κριτήρια επιλογής. Ως εκ τούτου, οι επιχειρήσεις που δεν έχουν υιοθετήσει ένα σύγχρονο ESG μοντέλο reporting κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην εύρεση χρηματοδότησης και στην προσαρμογή τους στο ευρύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον, όπως μας λέει κα Βασιλάκη. «Αντιστοίχως, όμως, για τις εταιρείες που δίνουν έμφαση στο Double Materiality εμφανίζεται μια ευκαιρία να αναδείξουν και να ενισχύσουν την επενδυτική τους αξία», προσθέτει.

Το ρίσκο της μη εφαρμογής της αρχής του Double materiality έγκειται στη μη αναγνώριση και αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων, με αρνητικές επιπτώσεις τόσο στη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας μιας εταιρείας όσο και στη βραχυπρόθεσμη πρόσβασή της σε χρηματοδότηση, τονίζει ο κ Κατσιάμπουλας. «Αυτό συμβαίνει επειδή οι επενδυτές επιφυλάσσονται να επενδύσουν χωρίς να γνωρίζουν επαρκώς τους κινδύνους και αποφεύγουν επενδύσεις σε εταιρείες και κλάδους δραστηριοτήτων που δεν στοχεύουν στη βιώσιμη ανάπτυξη, σύμφωνα με τις εκθέσεις σχετικών αξιολογητών», σημειώνει.

Μια επιχείρηση η οποία δεν θα εφαρμόσει την αρχή του Double Materiality είναι πιθανό να μην έχει εύκολη πρόσβαση σε προϊόντα χρηματοδότησης, να μη θεωρηθεί ελκυστική ως επένδυση, αλλά και να λάβει χαμηλή βαθμολόγηση από διεθνείς οίκους αξιολόγησης ESG, όπως σημειώνει η κα Κουτσουρέλη. «Μακροπρόθεσμα, μπορεί να κατηγορηθεί για παραπλανητική επικοινωνία ως προς τα θέματα βιώσιμης ανάπτυξης (Green washing, Blue washing) και να μην μπορέσει να ικανοποιήσει τις βασικές απαιτήσεις των ενδιαφερομένων μερών της (μεγάλων πελατών, βασικών προμηθευτών κτλ.) με αποτέλεσμα να χαθεί μελλοντική αξία και να επηρεαστεί αρνητικά η εικόνα και η συνολική βιωσιμότητά της», προσθέτει.

«Η μη υιοθέτηση του «Double Materiality» από μια εταιρεία ενέχει την πιθανότητα της μη έγκαιρης αναγνώρισης του πραγματικού ρίσκου στα σημαντικά θέματα βιωσιμότητας από τις ολοένα αυξανόμενες παγκόσμιες προκλήσεις, με αποτέλεσμα την ολιγωρία στη λήψη κατάλληλων μέτρων μετριασμού των πιθανών επιπτώσεων», τονίζουν οι κ.κ. Κουφοπάνος και Μαυραγάνης.

Γιάννης Κουφοπάνος, Δ/ντής Βιώσιμης Ανάπτυξης EΛΒΑΛ

Γεώργιος Μαυραγάνης, Δ/ντής Στρατηγικού Σχεδιασμού ΧΑΛΚΟΡ

«Έχοντας ήδη υιοθετήσει στην καθημερινότητά μας την πρακτική της υπεύθυνης λειτουργίας, γνωρίζουμε ότι τα θέματα ESG απασχολούν όλο και περισσότερο τους σημερινούς επενδυτές που αναγνωρίζουν ότι το προφίλ ρίσκου μιας εταιρείας δεν περιορίζεται στην ποιότητα και ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της, αλλά στον τρόπο που αφενός κατανοεί και αφετέρου αντιμετωπίζει τις προκλήσεις στα θέματα ESG. Η ανάλυση του ρίσκου εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, η ασφάλεια και υγεία των εργαζόμενων με την ανάπτυξη και εκπαίδευσή τους, μαζί με τη δέουσα επιμέλεια που δίνεται σε θέματα ESG της προμηθευτικής αλυσίδας, αποτελούν κρίσιμα κριτήρια αξιολόγησης μιας εταιρείας».

Κατερίνα Βασιλάκη, CFO στην Πλαίσιο Computers

«Για την Πλαίσιο, η εταιρική υπευθυνότητα και κυρίως ο θετικός αντίκτυπος των δραστηριοτήτων της στην ελληνική κοινωνία και οικονομία αποτελούν κεντρικό σημείο της εταιρικής στρατηγικής και ταυτότητάς μας. Δίνουμε έμφαση και στους τρεις πυλώνες ESG αντιλαμβανόμενοι την κοινωνία, το περιβάλλον και την εταιρική διακυβέρνηση ως εξίσου σημαντικούς «σταθμούς» για την εύρυθμη λειτουργία μιας επιχείρησης που θέλει να πρωταγωνιστήσει στην επόμενη μέρα. Δημοσιεύσαμε τον πρώτο κοινωνικό απολογισμό για το έτος 2017, ο οποίος αποτελεί μια καταγραφή του «οικοσυστήματος» στο οποίο δραστηριοποιούμαστε, αλλά μέχρι πρότινος δεν είχε αποτυπωθεί».

Έφη Κουτσουρέλη, Αντιπρόεδρος ΔΣ Ομίλου Quest και Πρόεδρος Επιτροπής ΔΣ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη

«Η σύνδεση των επενδύσεων και χρηματοδοτήσεων με τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα βιωσιμότητας – ιδιαίτερα θέματα συναφή με την κλιματική αλλαγή – είναι μια νέα σχετικά τάση, που αναμένεται τα προσεχή χρόνια να ενισχυθεί περαιτέρω. Πάντα πρωτοπόρος, ο Όμιλος Quest έχει αναγνωρίσει εγκαίρως ότι το θετικό αποτύπωμα ενός Οργανισμού, μέσα από την αναγνώριση και την ανταπόκριση σε ουσιαστικά θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη και την οικονομική επίδοση, και η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στη λειτουργία του Ομίλου γίνεται ολοένα πιο ουσιαστική».

Αλέξανδρος Κατσιάμπουλας, Διευθυντής Επιδόσεων Περιβάλλοντος, Κοινωνίας, Διακυβέρνησης (ESG) Ομίλου ΤΙΤΑΝ

«Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε πολύ αυξημένο ενδιαφέρον από πάρα πολλούς συμμετόχους, όπως επενδυτές, πελάτες και προμηθευτές αλλά και ανεξάρτητους οργανισμούς αξιολόγησης επιδόσεων, για τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Διακυβέρνησης (ESG). Προς αυτή την κατεύθυνση, και με στόχο την τυποποίηση και τη σύνδεση των ουσιωδών πληροφοριών ESG, βρίσκεται σε εξέλιξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο η διαβούλευση για την κατάρτιση νέων κανονισμών, οδηγιών και προτύπων. Για τον Όμιλο ΤΙΤΑΝ, η έκδοση ετήσιων απολογισμών που περιλαμβάνουν εκτός από τα οικονομικά αποτελέσματα και τα μη χρηματοοικονομικά αποτελέσματα αποτελεί παράδοση σχεδόν 40 ετών».

Μόνο με την πραγματική υιοθέτηση των ESG υπάρχει «ενεργειακή» μετάβαση

Posted on 21 Απριλίου 202221 Απριλίου 2022 by admin

Οι κατευθυντήριες γραμμές, οι κοινοτικοί και κατ’ επέκταση εθνικοί στόχοι με γνώμονα την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τελικό σκοπό την επίτευξη μιας αειφόρου ανάπτυξης είναι σύνθετοι και συνάμα φιλόδοξοι, όπως εκτιμούν οι ειδικοί.

Ενδεικτικά στην Ελλάδα, ο νέος κλιματικός νόμος – που είναι υπό διαβούλευση – θα θέσει ποσοτικούς στόχους για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% το 2030 σε σχέση με το 1990, κατά 80% το 2040, με απώτερο στόχο την κλιματική ουδετερότητα το 2050, που προβλέπεται και από την κοινοτική νομοθεσία.

Επιμέρους αλλά βασικές ρυθμίσεις σε σημαντικούς τομείς έρχονται να αναδιαμορφώσουν το τοπίο:

Για παράδειγμα, ως το 2030 η χώρα καλείται να αυξήσει το μερίδιο ΑΠΕ στο 70% όσον αφορά τη τελική κατανάλωση.

Παράλληλα, οι ρυπογόνες επιχειρήσεις υποχρεούνται να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 30% έως το 2030 σε σχέση με το 2022. Όλες οι επιχειρήσεις με περισσότερους από 500 εργαζόμενους θα δημοσιεύουν κάθε χρόνο εκθέσεις με το ανθρακικό τους αποτύπωμα.

Την ίδια ώρα, μόλις σε 2 χρόνια από τώρα (2023) θα απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης όπου υπάρχει επαρκές διαθέσιμο δίκτυο φυσικού αερίου. Από το 2025, απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης και από το 2030 απαγορεύεται σε όλα τα κτίρια η χρήση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης.

Στο τομέα των μεταφορών, από το 2030 θα επιτρέπεται η πώληση μόνο οχημάτων μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ ως το 2030 θα απαγορεύεται η χρήση μαζούτ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Αυτό σημαίνει ότι τα νησιά που δεν συνδέονται με καλώδιο θα πρέπει να στραφούν σε λύσεις όπως αυτές που εφαρμόζονται αλλού (Χάλκη, Τήλο κλπ), με ανανεώσιμες πηγές, αποθήκευση ενέργειας, συστήματα διαχείρισης της ενέργειας κ.ά.

Αυτά είναι λίγα μόνο από τα πολλά νέα που κομίζει η νέα «κανονικότητα» στο τομέα της Ενέργειας, δημιουργώντας ένα πολυσύνθετο παζλ για όλους: παραγωγούς και προμηθευτές ενέργειας, επιχειρήσεις με υψηλή κατανάλωση ενέργειας και απλούς πολίτες στο τρόπο που παράγουν και καταναλώνουν.

Στο πλαίσιο αυτό, το περιοδικό «ESG+» αναδεικνύει απόψεις ειδικών, ακαδημαϊκών και παραγόντων της αγοράς, οι οποίοι παραθέτουν πτυχές από τη δική τους οπτική, αναφορικά με την εν εξελίξει αυτή μετάβαση, υπό το πρίσμα των δεικτών ESG.

Χάρης Δούκας, Αν. Καθηγητής Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής του ΕΜΠ

Κανένα «κομμάτι του παζλ» δεν είναι σημαντικότερο από το άλλο
Η περιβαλλοντική διάσταση (διάσταση “E” του ESG) δεν πρέπει να επισκιάζει τις άλλες δύο, όσον αφορά στην ενεργειακή μετάβαση.

Όπως εξηγεί ο κ. Χάρης Δούκας «μία αποτυχημένη διαχείριση των κοινωνικών επιπτώσεων (διάσταση “S”) της πράσινης μετάβασης δεν θα οδηγήσει μόνο σε αδρανή περιουσιακά στοιχεία και υποδομές (stranded assets). Θα οδηγήσει σε σημαντικές κοινωνικές ανισότητες, με κοινότητες και ανθρώπους να «αδρανοποιούνται» (stranded communities and people). Έναν τέτοιο κίνδυνο ζούμε σήμερα με την αύξηση του ενεργειακού κόστους, που επιτείνει το πρόβλημα της ενεργειακής ένδειας για μία μεγάλη μερίδα πολιτών».

Συμπληρώνει επίσης πως «σε ό,τι αφορά τη διάσταση “G”, αν τα κριτήρια ESG δεν βασίζονται σε ανοιχτά συστήματα και εργαλεία διακυβέρνησης, υποστηριζόμενα από ανοικτές επιστημονικές μεθοδολογίες που να «πιστοποιούν» τους ESG «ισχυρισμούς» εταιρειών ή διαχειριστών κεφαλαίων, τότε δεν θα προάγουν βιώσιμες πρακτικές αλλά θα οδηγούν σε πράσινη εξαπάτηση (green washing)».

Νικόλας Κακογιάννης, General Manager, ResNovae LP – Investment & Business Consultants

Απαιτούνται ακόμη αρκετά βήματα – «κλειδί» η καινοτομία
Η ευαισθητοποίηση των επιχειρήσεων σε θέματα ESG συνεχώς εντείνεται, δεδομένης της αυξανόμενης ανησυχίας για την κλιματική κρίση και της επικείμενης υποχρεωτικότητας στη δημοσιοποίηση πληροφοριών ESG, σύμφωνα με τον κ. Νικόλα Κακογιάννη, General Manager, ResNovae LP – Investment & Business Consultants.

Εντούτοις, η ανάληψη δράσης σχετικά με την αξιολόγηση σε θέματα ESG και την υιοθέτηση μέτρων για την μετάβαση προς την βιωσιμότητα είναι περιορισμένη, με την αγορά να βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Οι εισηγμένες εταιρείες εμφανίζουν καλύτερη εικόνα λόγω της υποχρέωσης να συμμορφώνονται στις ελάχιστες κανονιστικές απαιτήσεις (Taxonomy, CSRD, NFRD), ενώ στον αντίποδα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν τον αδύναμο κρίκο της κατάστασης. Αυτό το γεγονός έγκειται αφενός στην έλλειψη σωστής ενημέρωσης για την αξιολόγηση της απόδοσης ESG και αφετέρου στον μεγάλο και ασαφή όγκο πληροφοριών σχετικά με τον τρόπο αναφοράς και παρακολούθησης ESG και το κόστος που συνδέεται με την μετάβαση σε ένα αειφόρο μοντέλο δράσης.

Ωστόσο, προβάλλει επιτακτική η ανάγκη για τις εταιρείες να προχωρήσουν πέρα από τη απλή συμμόρφωση στις κανονιστικές διατάξεις, στον ESG μετασχηματισμό ο οποίος να βασίζεται στην καινοτομία. Έτσι οι εταιρείες θα εξασφαλίσουν την ανθεκτικότητα τους στις αλλαγές και θα μπορέσουν να αποκτήσουν πρόσβαση σε ροές πράσινων κεφαλαίων.

Σύγχρονα εργαλεία αξιολόγησης ενεργειακών επενδύσεων και ESG δείκτες
Από τη πλευρά της η κα Χαρά Καρακώστα, Chemical Engineer, PhD, MSc, Dipl. Eng, αναδεικνύει το γεγονός πως «στην προώθηση των επενδύσεων προς αυτή την κατεύθυνση οδηγεί και η έκρηξη των τιμών φυσικού αερίου που βιώνει τον τελευταίο καιρό η Ευρώπη, η οποία συμπαρασύρει σε πολύ υψηλά επίπεδα και τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Ταυτόχρονα, η μεγάλη αύξηση των τιμών των ρύπων διοξειδίου του άνθρακα έχει σαν μονόδρομο την επιλογή για γρήγορη αποανθρακοποίηση. Έτσι λοιπόν, η μετάβαση σε δράσεις ESG συνιστά μια ασπίδα προστασίας από κρίσεις σαν αυτή που βιώνουμε σήμερα».

Κρίνεται, λοιπόν αναγκαία η ύπαρξη εργαλείων τα οποία θα διευκολύνουν τις επιχειρήσεις στον σχεδιασμό και την πραγματοποίηση επενδύσεων σύμφωνων με τις αρχές ESG, με το λιγότερο δυνατό κόστος.

Η κυρία Καρακώστα περιγράφει την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Triple-A, η οποία αξιολογεί ενεργειακές επενδύσεις ενσωματώνοντας τις αρχές ESG σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων του κτιριακού, της βιομηχανίας και των μεταφορών.

Τα εργαλεία αυτά θέτουν ως προτεραιότητα την αναγνώριση και ανάδειξη των πιο αποδοτικών έργων, με απώτερο σκοπό την λήψη της απαιτούμενης χρηματοδότησης για την υλοποίησή τους.

Γιάννης Καράμπελας, Διευθύνων Σύμβουλος ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών Α.Ε.

Η ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών για τα μεγάλα έργα ΑΔΜΗΕ
«Δεν θα υπερβάλλαμε εάν λέγαμε ότι μέσα στα προσεχή δέκα χρόνια ο Όμιλος ΑΔΜΗΕ πρόκειται να υλοποιήσει το μεγαλύτερο επενδυτικό πρόγραμμα στον τομέα της ενέργειας στην χώρα και ένα από τα μεγαλύτερα στην Νοτιοανατολική Ευρώπη», δηλώνει από τη πλευρά του ο Γιάννης Καράμπελας, Διευθύνων Σύμβουλος, ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών Α.Ε.

Έτσι, μέχρι το 2029 αναμένεται να ολοκληρωθούν οι διασυνδέσεις της νησιωτικής χώρας με το κεντρικό δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με εμβληματικό το έργο της διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική, το οποίο λειτουργεί ήδη, διασφαλίζοντας αφενός την ενεργειακή επάρκεια του νησιού και αφετέρου την εξοικονόμηση από τις ΥΚΩ 1 εκατ. ευρώ ημερησίως. Σημαντικά έργα επίσης είναι και η σύνδεση με το σύστημα των πολυάριθμων επενδύσεων ΑΠΕ, περιλαμβανομένων και των Αιολικών πάρκων και η ολοκλήρωση ή/και αναβάθμιση των διεθνών διασυνδέσεων με τις χώρες της ευρύτερης περιοχής μας.Τα έργα αυτά εξασφαλίζουν την ενεργειακή τροφοδοσία ολόκληρης της χώρας, με ταυτόχρονη μείωση των ρύπων που παράγονται από τη λειτουργία των πετρελαϊκών σταθμών παραγωγής στα νησιά. Στρατηγικής σημασίας είναι το 10ετές πρόγραμμα ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ το οποίο συμβάλει, μεταξύ άλλων, στη μετατροπή της Ελλάδος σε ενεργειακό κόμβο ΝΑ Ευρώπης και Μεσογείου.

Αλέξανδρος Παρακευόπουλος, Deputy Country Manager, EDPR Greece

Εντελώς «πράσινη» η EDPR ως το τέλος του 2030
Εντελώς απαλλαγμένη από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ως το 2025 και εντελώς «πράσινη» ως το 2030 θέλει να είναι η EDPR, όπως σχολιάζει ο κ. Αλέξανδρος Παρασκευόπουλος, Deputy Country Manager, EDPR Greece

Η εταιρεία Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, με ηγετική θέση στην Ιβηρική επεκτείνει ολοένα και περισσότερο το χαρτοφυλάκιό της και εισάγει νέες ΑΠΕ σε χώρες ανά τον κόσμο.
Παράλληλα προωθεί μια εταιρική κουλτούρα υπευθυνότητας και ορθολογικής χρήσης των πόρων, καθώς και την ανάκτηση των αποβλήτων αντί της διάθεσης αυτών μέσω της ανακύκλωσης και άλλων μέσων.

Υπογραμμίζει δε τον παράγοντα «ποικιλομορφία» ως στοιχείο ενεργοποίησης και διαφοροποίησης της καινοτομίας.

«Η δέσμευσή μας για ίσες επαγγελματικές ευκαιρίες έχει αναγνωριστεί από το Bloomberg Gender-Equality Index», τονίζει.

Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως ο όμιλος είναι εισηγμένος στον δείκτη αειφορίας Dow Jones Sustainability Index για 13 συνεχή έτη.

Γιάννης Παπαδημητρίου, Επικεφαλής Επικοινωνίας Ευρώπης Εnel Green Power

Δίκαιη ενεργειακή μετάβαση… χωρίς αποκλεισμούς
O πρώτος όμιλος που εξέδωσε ομόλογο γενικού σκοπού, άμεσα συνδεδεμένο με τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του Ο.Η.Ε ήταν ο Όμιλος Enel.

«Έχουμε καθορίσει συγκεκριμένες στρατηγικές δεσμεύσεις και στόχους που σχετίζονται με τα ESG κριτήρια, όπως για παράδειγμα πολιτικές για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την εισαγωγή δεικτών βιωσιμότητας στην επιλογή των προμηθευτών μας», υπογραμμίζει από τη πλευρά του ο κ. Γιάννης Παπαδημητρίου, Επικεφαλής Επικοινωνίας Ευρώπης Enel Green Power.

H Enel Green Power στην Ελλάδα έχει παρουσία από το 2008 και σήμερα διαθέτει συνολική εγκατεστημένη ισχύ 482 MW, η οποία προέρχεται από 59 έργα ΑΠΕ που βρίσκονται σε 24 νομούς. Το πιο εμβληματικό έργο είναι ο Καφηρέας, μια συστοιχία 7 αιολικών πάρκων στη Νότια Εύβοια με συνολική ισχύ 154 MW, η οποία είναι και η μεγαλύτερη της χώρας. Σήμερα, αναπτύσσει ένα χαρτοφυλάκιο 1.5 GW, σε περιοχές όπως η Δυτική Μακεδονία και η Θεσσαλία, το οποίο περιλαμβάνει αιολικά, φωτοβολταϊκά και έργα ΑΠΕ σε συνδυασμό με μπαταρίες, όπως επίσης και αυτόνομες μπαταρίες (standalone).

«Για να εξασφαλίσουμε μια πετυχημένη και δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς, βρισκόμαστε σε συνεχή διάλογο με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και φυσικά με τις τοπικές κοινωνίες, για να εντοπίζουμε ευκαιρίες συνεργασίας και να καθορίζουμε από κοινού αποτελεσματικά μέτρα που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους», τονίζει ο κ. Παπαδημητρίου, σχολιάζοντας και τον εν εξελίξει δημόσιο διάλογο για τα αιολικά πάρκα.

Θανάσης Παπαθανασόπουλος, Sales Account Executive/Country Sustainability Leader Schneider Electric

Ψηφιακές τεχνολογίες στο «ταξίδι» του ενεργειακού μετασχηματισμού
«Η μακροχρόνια πεποίθησή μας είναι ότι η βιωσιμότητα δεν μπορεί να είναι μια μονοσήμαντη χρονικά δέσμευση. Σε αυτό το πλαίσιο, η Schneider Electric ενισχύει τους στόχους της για το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση κάθε τρία χρόνια», σημειώνει ο κ. Θανάσης Παπαθανασόπουλος, Sales Account Executive/Country Sustainability Leader της Schneider Electric.

Στους βραχυπρόθεσμους στόχους είναι το 80% των πωλήσεων να προέρχονται από «πράσινες υπηρεσίες», και η στήριξη συνεργατών στην εφοδιαστική αλυσίδα ώστε να μειώσουν το αποτύπωμα CO2 κατά 50%.

«Δεσμευόμαστε να επεκτείνουμε την πρόσβαση στην πράσινη ηλεκτρική ενέργεια σε 50 εκατομμύρια ανθρώπους και να εκπαιδεύσουμε 1 εκατομμύριο μη προνομιούχους ανθρώπους στη διαχείριση της ενέργειας», τονίζει. Περιγράφοντας τις λύσεις της Schneider Electric: «Μέσω της ανοιχτής, διαλειτουργικής αρχιτεκτονικής μας, το EcoStruxure, ενοποιούμε τα συστήματα της ενέργειας και του αυτοματισμού, προσφέροντας καινοτομία σε κάθε επίπεδο. Όλες οι λύσεις μας είναι ανοιχτές (software and hardware agnostic) και επεκτάσιμες. Προσφέρουμε την ενσωμάτωση εξοπλισμού, λογισμικού και υπηρεσιών με κυβερνοασφάλεια από άκρο-σε-άκρο, τόσο σε επίπεδο Cloud όσο και τοπικά στις εγκαταστάσεις του χρήστη», σημειώνει.

«Προσφέρουμε το σύνολο της ψηφιακής λύσης για τη διασύνδεση των ΑΠΕ με το Δίκτυο και με τις Ενεργειακές Αγορές, είτε πρόκειται για λύσεις καθαρά παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας είτε για λύσεις που εμπεριέχουν και διαχείριση φορτίων» προσθέτει.

COP26: Μικρά βήματα μπροστά ή “πολύ λίγο, πολύ αργά”;

Posted on 21 Απριλίου 202221 Απριλίου 2022 by Αφροδίτη Τζιαντζή

«Καλοδεχούμενα βήματα μπροστά, που όμως δεν είναι αρκετά». Με αυτή τη φράση συνόψισε ο Αντόνιο Γκουτέρες, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ το αποτέλεσμα της 26ης Συνδιάσκεψης για το Κλίμα, της COP26, στη Γλασκόβη της Σκοτίας. Μπορεί ο στόχος για την συγκράτηση της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5°C ως το τέλος του αιώνα να κρατήθηκε ζωντανός, όμως «ο σφυγμός του είναι αδύναμος, και θα επιβιώσει μόνο αν κρατήσουμε τις υποσχέσεις μας», παραδέχθηκε ο πρόεδρος της Συνδιάσκεψης και Βρετανός Υπουργός Επιχειρηματικότητας Αλόκ Σάρμα. Σύμφωνα με το Δείκτη Δράσης για το Κλίμα (Climate Action Tracker), που συντάσσουν οι επιστημονικές ομάδες των ανεξάρτητων θεσμών New Climate Institute και Climate Analytics, ακόμα και αν όλες οι δεσμεύσεις της Σύμβασης της Γλασκόβης τηρηθούν στο ακέραιο, η άνοδος της θερμοκρασίας θα κινηθεί στους 1,8°C και στους 2,1°C αν τηρηθούν οι βασικοί στόχοι.Το αμέσως χειρότερο σενάριο προβλέπει άνοδο της θερμοκρασίας κατά 2,4°C αν τηρηθούν οι δεσμεύσεις της ατζέντας 2030 για το κλίμα, όπως η μείωση των εκπομπών του αερίου του θερμοκηπίου κατά 40% σε σύγκριση με το 1990, ενώ αν συνεχιστεί η σημερινή κατάσταση η θερμοκρασία θα ανέβει κατά 2,7°C. Όπως έχει τονίσει επανειλημμένα ο επικεφαλής του ΟΗΕ, κάθε άνοδος της θερμοκρασίας πάνω από το όριο των 2°C θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις, με μικρές νησιωτικές χώρες να σβήνονται από το χάρτη λόγω της ανόδου της στάθμης των θαλασσών και πληθυσμούς να απειλούνται με λιμό εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Αν πάλι θέλουμε να δούμε το ποτήρι μισογεμάτο, η παρακαταθήκη του Συμφώνου της Γλασκόβης, δεν είναι αμελητέα. Η έκκληση για «σταδιακή μείωση» της χρήσης άνθρακα και των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα αντί για «σταδιακή κατάργηση», είναι μεν προϊόν συμβιβασμού ανάμεσα σε χώρες με διαφορετικά γεωπολιτικά και ενεργειακά συμφέροντα. Ακόμα κι έτσι όμως αποτελεί δείγμα προόδου, καθώς για πρώτη φορά αναφέρονται ρητά σε επίσημο κείμενο του ΟΗΕ ο άνθρακας τα ορυκτά καύσιμα, και ειδικά ο άνθρακας, ως βασικές αιτίες της κλιματικής αλλαγής.

Θετικές δεσμεύσεις, με ηχηρές απουσίες
Στα θετικά της COP 26 είναι ότι 140 χώρες, που εκπροσωπούν πάνω από το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ συμφώνησαν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στο μηδέν ως το τέλος της δεκαετίας. Εξίσου ενθαρρυντικό είναι ότι ηγέτες από περισσότερες από 120 χώρες, που αντιπροσωπεύουν το 90% των παγκόσμιων δασών, δεσμεύθηκαν να σταματήσουν, και να αντιστρέψουν την αποψίλωση των δασών ως το 2030. Ελπιδοφόρα χαρακτηρίστηκε και η «Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο», την οποία επεξεργάστηκαν από κοινού οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις ΗΠΑ και την υπέγραψαν πάνω από 100 χώρες, συμφωνώντας να μειώσουν ως και 30% τις εκπομπές μεθανίου ως το 2030. Σχεδόν το 30% της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας από τη βιομηχανική επανάσταση ως σήμερα οφείλεται στις εκπομπές μεθανίου τόνισε στην σχετική της ομιλία η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, προσθέτοντας ότι το μεθάνιο συμβάλλει ως και 80 φορές περισσότερο στην υπερθέρμανση του πλανήτη από ό,τι το διοξείδιο του άνθρακα. Λαμβάνοντας υπ’όψιν ότι οι εκπομπές μεθανίου αυξάνονται σήμερα με ταχύτερο ρυθμό από ποτέ, η δραστική μείωσή τους θεωρείται ότι θα έχει άμεσο θετικό αποτέλεσμα, αναχαιτίζοντας την άνοδο της θερμοκρασίας κατά 0,3 βαθμούς Κελσίου ήδη από το 2040.

Πάνω από 40 χώρες, ανάμεσά τους κράτη με υψηλή εξάρτηση από τον άνθρακα, όπως η Πολωνία, το Βιετνάμ και η Χιλή συνυπέγραψαν τη Δέσμευση για τον Άνθρακα, συμφωνώντας καταργήσουν τη χρήση του ως το 2030 για τις ανεπτυγμένες οικονομίες και ως το 2040 σε όλο τον πλανήτη. Ηχηρές ωστόσο ήταν οι απουσίες ισχυρών χωρών όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ. Οι τελευταίες συνυπέγραψαν εναλλακτικό ψήφισμα, μαζί με άλλες 32 χώρες, δεκάδες τράπεζες και οικονομικούς θεσμούς, ότι ως το τέλος 2022 θα σταματήσουν να επιδοτούν τις «μη καθαρές» εξορύξεις καυσίμων, εκείνες δηλαδή που δεν χρησιμοποιούν συστήματα δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα για να το εμποδίσουν να απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα. Στα θετικά συγκαταλέγεται η επικύρωση του άρθρου 6 της συνθήκης του Παρισίου για την διεθνή αγορά ρύπων άνθρακα, που βάζει κανόνες στο «χρηματιστήριο» ρύπων και στη διεθνή συνεργασία των κρατών για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου. Η Συμφωνία της Γλασκώβης επαναλαμβάνει τη σύσταση που απευθύνεται συνεχώς από το 2009 για «ενίσχυση της χρηματοδότησης της δράσης για το κλίμα από τις ισχυρές προς στις ανεπτυγμένες χώρες, σε πάνω από 100 δισ. δολάρια το χρόνο», κάτι το οποίο μέχρι σήμερα δεν έχει υλοποιηθεί.

Επιχειρηματικότητα και κλιματική αλλαγή: 130 τρισεκατομμύρια δολάρια υπέρ των στόχων του ΟΗΕ για το κλίμα
Οι επιχειρήσεις πρωταγωνίστησαν στην COP26, καθώς περίπου 500 παγκόσμιες εταιρείες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, που αντιπροσωπεύουν κεφάλαια 130 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, το 40% του παγκόσμιου κεφαλαίου, δεσμεύθηκαν να εναρμονιστούν με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισίου για το κλίμα, μεταξύ τους και ο περιορισμός της ανόδου της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως οι Ford, Volvo, Jaguar-Land Rover, Μercedes-Benz, συνυπέγραψαν την κοινή διακήρυξη 100 εθνικών και τοπικών κυβερνήσεων και πόλεων να σταματήσουν τις πωλήσεις αυτοκινήτων με «να εργαστούν σε κοινή κατεύθυνση ώστε όλες οι πωλήσεις νέων αυτοκινήτων και φορτηγών παγκοσμίως να αφορούν οχήματα μηδενικών ρύπων», με χρονικό ορίζοντα το 2040, ή το αργότερο ως 2035 για τις κυρίαρχες αγορές.

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) εστιάζει στην επιτυχία της καμπάνιας «Race to Zero», για μηδενικές εκπομπές άνθρακα ως το 2050 το αργότερο, την οποία έχουν αγκαλιάσει πλέον πάνω από 3.000 επιχειρήσεις παγκοσμίως και 170 από τους μεγαλύτερους διεθνείς επενδυτές – μαζί με 700 πόλεις, 30 περιφέρειες κα 600 ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Στο επίπεδο της επιχειρηματικής ηγεσίας, το WEF ξεχωρίζει τη Συμμαχία των CEOs για το Κλίμα, στην οποία συμμετέχουν πάνω από 90 διευθύνοντες σύμβουλοι πολυεθνικών επιχειρήσεων, συμφωνώντας σε κοινή δράση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τη μείωση των εκπομπών ρύπων. Από την άλλη, αρνητικές κριτικές συγκέντρωσε η ισχυρότατη παρουσία της βιομηχανίας των ορυκτών καυσίμων, καθώς τουλάχιστον 100 εταιρείες πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα εκπροσωπήθηκαν στην COP26, με περισσότερους από 500 λομπίστες, πολύ περισσότερους από τους συνέδρους που έστειλαν ακόμα και οι μεγαλύτερες χώρες.

Η Ελλάδα στον απόηχο της COP26: Όλα τα βλέμματα στον Κλιματικό Νόμο
Ανάμικτες εντυπώσεις άφησε η Συνδιάσκεψη της Γλασκόβης στους ‘Έλληνες εκπροσώπους των περιβαλλοντικών οργανώσεων. Συγκρατημένες ήταν οι δηλώσεις του Δημήτρη Ιμπραήμ, υπεύθυνου του τομέα για το κλίμα και την ενέργεια στο WWF Ελλάς. Το ελληνικό τμήμα του Παγκόσμιου Ταμείου Για τη Φύση, χαρακτηρίζει «απογοητευτικό» το κλείσιμο της COP26, σημειώνοντας ωστόσο ότι «διατηρείται ανοιχτό ένα στενό περιθώριο για την επίτευξη του στόχου του 1,5°C και επιμένοντας ότι «η ώρα για δράση ξεκινά τώρα για την Ελλάδα». Στα θετικά αποτελέσματα που προέκυψαν η WWF συγκαταλέγει το «αίτημα των πολιτών για αξιοπιστία, με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες να δημιουργεί μια Ομάδα Εμπειρογνωμόνων Υψηλού Επιπέδου για να δώσει σαφήνεια στις ανακοινώσεις των επιχειρήσεων για τη μείωση των εκπομπών τους». Όσο για τον ρόλο που μπορεί να παίξει η Ελλάδα η WWF δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο κλιματικό νομοσχέδιο, που βρίσκεται υπό δημόσια διαβούλευση ως τις 24 Δεκεμβρίου. «Ο κλιματικός νόμος αποτελεί το ιδανικό εργαλείο που θέτει το πλαίσιο, τους ενδιάμεσους στόχους για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και τα απαραίτητα ορόσημα – εμβληματικές πολιτικές που θα δίνουν το κρίσιμο στίγμα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την προστασία της φύσης και τη δίκαιη μετάβαση για όλους», καταλήγει η οργάνωση.

Σε αντίστοιχο μήκος κλίματος η Σάντυ Φαμελιάρη, υπεύθυνη Προγραμμάτων για την Κλιματική Αλλαγή της Greenpeace Greece, παραδέχεται, μιλώντας στο ESG+ ότι δεν υπήρχαν υψηλές προσδοκίες από την φετινή COP26, αφού «γνωρίζουμε ότι οι κοινές δεσμεύσεις απαιτούν ομοφωνία, και γι’αυτό οι τελικές αποφάσεις που προκύπτουν από τις διασκέψεις για το κλίμα είναι πάντα πιο μετριοπαθείς».

Η ίδια προσθέτει ότι «ειδικά από την Ελλάδα θα περιμέναμε να ακούσουμε περισσότερα πράγματα για την εξοικονόμηση ενέργειας, με παρεμβάσεις στα κτίρια και ενίσχυση των ενεργειακά φτωχών. Αντίθετα ακούστηκαν και παρεμβάσεις υπέρ των ορυκτών καυσίμων – όπως το φυσικό αέριο, κάτι που μας ξένισε». H εκπρόσωπος της Greenpeace Greece τονίζει ότι παράλληλα με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, προτεραιότητα πρέπει να δοθεί και στο κομμάτι της κλιματικής προσαρμογής, περιμένοντας να δει χειροπιαστές λύσεις στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο για το κλίμα.

Δημήτρης Ιμπραήμ, Υπεύθυνος του Τομέα για το Κλίμα και την Ενέργεια της WWF Eλλάς

«Βρίσκεται η ανθρωπότητα σε ένα καλύτερο σημείο για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης μετά τη Διάσκεψη της Γλασκόβης; Σίγουρα. Βρίσκεται στο σημείο που πρέπει για να αντιμετωπίσει οριστικά την κλιματική κρίση μετά τη Διάσκεψη της Γλασκόβης; Όχι.

Οι κυβερνήσεις πρέπει να προχωρήσουν τώρα σε πολιτικές υλοποίησης για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, τη στροφή στην καθαρή ενέργεια, την προστασία της φύσης και τη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων κρατών, ώστε να δείξουν ουσιαστικά αποτελέσματα. Σε διαφορετική περίπτωση η αξιοπιστία τους θα καταρρεύσει».

Σάντυ Φαμελιάρη, Υπεύθυνη Προγραμμάτων για την Κλιματική Αλλαγήτης Greenpeace

«Επειδή θα πρέπει να ζήσουμε με τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ακόμα και αν πιαστεί ο στόχος για περιορισμό της υπερθέρμανσης στον 1,5°C οφείλουμε να θεσπίσουμε αποτελεσματικά μέτρα προστασίας απέναντι στην κλιματική κρίση. Σε αυτή την κατεύθυνση περιμένουμε να δούμε διατάξεις για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών, την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, την ενίσχυση της αναγεννητικής γεωργίας, που βοηθάει το έδαφος να γίνει εύφορο και να δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα. Κυρίως όμως περιμένουμε τις διατάξεις του κλιματικού νομοσχεδίου για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την ενεργειακή μετάβαση».

Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου: Πράσινη ανάπτυξη & ESG διαμορφώνουν το νέο επιχειρηματικό περιβάλλον

Posted on 21 Απριλίου 202221 Απριλίου 2022 by Γιώργος Δημοσθένους

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια πρόκληση για την κοινωνία αλλά και την οικονομία. Πώς αντιμετωπίζετε στον ΣΕΒ αυτή την πρόκληση;

Η ατζέντα της κλιματικής αλλαγής αποτελεί σταθερή προτεραιότητα, γεγονός που επιβεβαιώνεται από σειρά έγκαιρων παρεμβάσεων του Συμβουλίου ΣΕΒ για την Βιώσιμη Ανάπτυξη. Το 2009 υλοποιήθηκε ανοικτή εκδήλωση με θέμα «Βιώσιμη Ανάπτυξη και Κλιματική Αλλαγή» και κεντρικό ομιλητή τον Sir Nicholas Stern. Το 2010 ακολούθησε το Συμπόσιο με θέμα «Ενεργειακά Αποδοτικά κτίρια», ενώ ήδη το 2011, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα μελέτης για τις προοπτικές μείωσης των Αερίων του Θερμοκηπίου στην Ελλάδα (ΑτΘ). Τα παραπάνω, είναι απτά παραδείγματα δράσεων που είχαν στόχο να φέρουν πολύ έγκαιρα στον δημόσιο διάλογο και στην προσοχή της επιχειρηματικής κοινότητας την κλιματική αλλαγή.
Πεποίθησή μας παραμένει ότι η πράσινη ανάπτυξη συμβάλλει καίρια στη δημιουργία ενός επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος, με προοπτική και ανθεκτικότητα. Μαζί με την καινοτομία, την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, συνθέτουν σήμερα τα κύρια συστατικά για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και την απαραίτητη βάση προσέγγισης επιχειρηματικότητας και κοινωνίας.

Πώς επηρεάζεται η Ελληνική επιχειρηματικότητα από τις εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον αλλά και στην Ευρώπη, με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία;

Στην Ευρώπη, παρότι οι εκπομπές ΑτΘ είναι το 8% των παγκόσμιων, λειτουργεί από το 2005 ο πλέον δοκιμασμένος, αξιόπιστος και αποτελεσματικός μηχανισμός για την τιμολόγηση του ανθρακικού αποτυπώματος και την μείωση των εκπομπών. Σε συνδυασμό με την πρόσφατη πρόταση αναθεώρησης δεκατριών πολιτικών, που αποσκοπούν στην υλοποίηση του στόχου μείωσης των εκπομπών αυτών κατά 55% ως το 2030 (fit for 55), η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί παγκόσμιο υπόδειγμα τήρησης των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει από την Συμφωνία του Παρισιού.
Όμως, άλλες μεγάλες οικονομίες με σημαντικά ποσοστά στις παγκόσμιες εκπομπές ΑτΘ δεν ανταποκρίνονται στον ίδιο βαθμό και με την ίδια ταχύτητα. Όσο παραμένει διαφορά στο κόστος άνθρακα μεταξύ παραγωγών εντός και εκτός Ε.Ε. είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί στην μετάβαση η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που αναλαμβάνουν το κόστος υλοποίησης των κλιματικών δεσμεύσεων.

Ο κίνδυνος «διαρροής άνθρακα», δηλαδή ο κίνδυνος μεταφοράς επενδυτικών δραστηριοτήτων σε περιοχές χωρίς (ή με μικρότερες) κλιματικές απαιτήσεις, στον οποίο ως χώρα είμαστε ιδιαίτερα εκτεθειμένοι λόγω γεωγραφικής θέσης είναι υπαρκτός. Το κόστος άνθρακα έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία δυο χρόνια, εντείνοντας την ανάγκη αντίμετρων ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος αυτός να γίνει πραγματικότητα με σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές αλλά και τελικά περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Το ερώτημα δεν βρίσκεται λοιπόν στο αν θα πρέπει να υλοποιηθεί η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, αλλά στο πώς θα γίνει αυτό. Στόχος των δράσεών μας είναι να αποτελέσουν όχι μόνο απάντηση στην κλιματική απειλή, αλλά να λειτουργήσουν προς όφελος μιας συμπεριληπτικής, μακροχρόνιας βιώσιμης ανάπτυξης στην οποία η επιχειρηματικότητα είναι μέρος της λύσης. Ρόλος μας είναι να συμβάλλουμε ώστε να γίνουν πράξη και στην χώρα μας οι τομές που απαιτούνται στον τρόπο που Πολιτεία, επιχειρηματικότητα αλλά και κοινωνία αντιλαμβάνονται και συνδιαμορφώνουν μέσω των επιλογών τους την μετάβαση στη νέα πραγματικότητα.

Οι μεγάλες εισηγμένες επιχειρήσεις αλλά και οι μη εισηγμένες θα πρέπει να αποκτήσουν στρατηγική ESG. Σε τι βαθμό είναι έτοιμες και πως θα επηρεαστεί θετικά ή αρνητικά η ανταγωνιστικότητα τους;

Η δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών στους τρεις πυλώνες «Περιβάλλον», «Κοινωνία» και «Διακυβέρνηση» (ESG) αποτελεί πλέον απαίτηση για περισσότερες επιχειρήσεις, μέσω της ευρωπαϊκής Οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες, θέτοντας πιο εξειδικευμένες απαιτήσεις ως προς την αναφορά και την εξακρίβωση των στοιχείων.

Αρκετές επιχειρήσεις και στην χώρα μας διαθέτουν πολυετή εμπειρία στη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών στοιχείων, όμως η διεύρυνση σε σχεδόν πενταπλάσιο αριθμό, σύμφωνα με εκτιμήσεις της E.E., συνιστά αδιαμφισβήτητα μια πρόκληση.

Αποτελεί πραγματικότητα ότι η συλλογή, επιβεβαίωση και δημοσιοποίηση δεδομένων ESG δεν είναι απλή διαδικασία. Ενέχει διαχειριστικό κόστος, αλλά και την «ανασφάλεια» της δημόσιας δέσμευσης και λογοδοσίας για βελτίωση, η οποία σε περιόδους έντονης μεταβλητότητας από εξωγενείς παράγοντες, όπως η τωρινή, είναι κατανοητή. Επιπλέον, παράγοντας ανησυχίας είναι ο απαιτούμενος όγκος και το είδος της παρεχόμενης πληροφορίας. Πόσα στοιχεία και σε ποιο βαθμό λεπτομέρειας είναι αρκετά, αποτελούν ερωτήματα που απασχολούν ακόμα και πιο ώριμες επιχειρήσεις.

Χρυσός κανόνας δεν υπάρχει. Υπάρχουν όμως τρία βασικά δεδομένα τα οποία η κάθε επιχείρηση θα πρέπει να λάβει υπόψιν της σταθμίζοντας παραμέτρους, όπως το μέγεθος, το εύρος δραστηριότητας και τα επιχειρηματικά της σχέδια για το μέλλον.

Πρώτον, το γεγονός ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον για εταιρείες που εφαρμόζουν με συνέπεια κριτήρια ESG αυξάνεται εκθετικά. Στην εκτίμηση ρίσκου τους, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα καθιστούν πλέον εμφανές ότι η απόφασή τους δεν συναρτάται μόνο με το χρόνο απόσβεσης και τα οικονομικά αποτελέσματα της επιχείρησης, αλλά συνδέεται και με την έκθεσή της σε καίρια περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα. Στην ετήσια έκδοση του World Economic Forum «Global Risks Report», άλλωστε, τα θέματα κλίματος, βιοποικιλότητας και φυσικών πόρων βρίσκονται σταθερά πλέον στην κορυφή της αξιολόγησης, ως οι πιο κρίσιμοι και πιο πιθανοί κίνδυνοι.

Δεύτερον, η αξιοποίηση κριτηρίων ESG ως μια διαδικασία αυτοελέγχου και αυτορρύθμισης με προφανή τα πλεονεκτήματα στην βελτιστοποίηση παραγωγικών διεργασιών, εσωτερικής οργάνωσης, αλλά και αποτελεσματικότερου ελέγχου των κινδύνων συμμόρφωσης που μπορούν να επηρεάσουν ή ακόμα και να διακόψουν (έστω παροδικά), πλήρως ή μερικώς, την λειτουργία της.

Τρίτον, η συνεπαγόμενη βελτίωση των σχέσεων με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που αποτελεί πολύτιμο κεφάλαιο εμπιστοσύνης σε περιόδους μεταβλητότητας, παρακαταθήκη εταιρικής φήμης, στοιχείο διατήρησης, αλλά και προσέλκυσης ταλέντων, καθώς και κριτήριο επιλογής από την νέα γενιά καταναλωτών που λαμβάνουν υπόψιν τους τέτοια κριτήρια.

Η πραγματική ευκαιρία στα κριτήρια ESG είναι να προωθήσουν στην πράξη επενδύσεις προς την βιώσιμη ανάπτυξη της επιχείρησης και να αποτελέσουν εργαλείο των διοικήσεων που καλούνται να λάβουν αποφάσεις σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης αβεβαιότητας και πολυπλοκότητας. Υπό την προϋπόθεση αυτή, μόνο θετική μπορεί να είναι η επίδρασή τους στην ανταγωνιστικότητα σήμερα και στο μέλλον.