Τα εμπόδια στην ανέλιξη των γυναικών σε διοικητικές θέσεις, οι πρωτοβουλίες που υποστηρίζουν τη γυναίκα εργαζόμενη - επιχειρηματία και η χρυσή ευκαιρία της ψηφιακής επανάστασης

Έρευνα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) του ΟΗΕ, σε 13.000 επιχειρήσεις από 70 χώρες πιστοποιεί πως τα εταιρικά κέρδη αυξάνονται έως και 20% όταν στις κορυφαίες διοικητικές θέσεις βρίσκονται γυναίκες. Γιατί η Ελλάδα κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις στις χώρες της Ευρώπης ως προς την ποικιλομορφία μελών ΔΣ, με τις γυναίκες να κατέχουν μονοψήφιο αριθμό, κοντά στο 8-9%;

Η αλήθεια είναι ότι, δυστυχώς, στη χώρα μας οι γυναίκες δεν έχουν τις ευκαιρίες που τους αναλογούν. Είναι, όμως, επίσης αλήθεια, ότι τελευταία γίνονται προσπάθειες. Την περασμένη χρονιά θεσπίστηκε το μέτρο της ποσόστωσης 25% για τις εισηγμένες εταιρείες που αποτελεί το πρώτο σημαντικό βήμα για να ξεφύγουμε από το τέλμα του παρελθόντος.

Ένα βασικό ερώτημα είναι γιατί η Ελλάδα είναι πίσω από άλλες χώρες. Αφενός γιατί δεν έχουμε καταφέρει να άρουμε εμπόδια και να εξαλείψουμε προκαταλήψεις και αφετέρου γιατί δεν έχουμε κατανοήσει τα τεράστια οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία από την ανάπτυξη και αξιοποίηση των ταλέντων του μισού πληθυσμού – καθώς οι γυναίκες αποτελούν το 51% του πληθυσμού της χώρας – που σήμερα μένουν ανεκμετάλλευτα.

Εκτός όμως από την πολιτεία, θα πρέπει και οι ίδιες οι επιχειρήσεις να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν. Όταν οι διεθνείς έρευνες δείχνουν ότι με την ύπαρξη γυναικών σε διοικητικές θέσεις τα κέρδη αυξάνονται κατά πολύ, τότε δεν είναι μόνο θέμα ισότητας αλλά και βέλτιστων επιχειρηματικών πρακτικών. Είναι σαν να προτιμούν οι επιχειρήσεις να εμφανίζουν λιγότερα κέρδη, από το να δίνουν στις γυναίκες θέσεις ευθύνης.

Δεν νοείται, λοιπόν, να υπάρχει σύγχρονη επιχείρηση που βάζει εμπόδια στην ανέλιξη των γυναικών ή που δεν επιλέγει γυναίκες σε ανώτερες διοικητικές θέσεις εξαιτίας των στερεοτύπων του παρελθόντος. Γι’ αυτό λέμε, ότι ναι μεν οι πρωτοβουλίες και τα μέτρα που λαμβάνει η πολιτεία είναι σημαντικά, αλλά θα πρέπει να δούμε και κινήσεις από τις ίδιες τις επιχειρήσεις.

Κατά πόσο ο νέος νόμος περί εταιρικής διακυβέρνησης 4706 που εφαρμόστηκε τον Ιούλιο του 2021 στη χώρα μας αλλάζει το τοπίο στο gender equality; Ως πρόεδρος του ΕΕΔΕΓΕ, ποιες πρωτοβουλίες έχετε αναλάβει στον τομέα της γυναικείας επιχειρηματικότητας; Πιστεύετε πως η πανδημία του Covid-19 μάς οδηγεί σε κοινωνίες περισσότερο ανθρωποκεντρικές και, συνεπώς, περισσότερο δίκαιες;

Είναι πολύ νωρίς να βγάλουμε συμπεράσματα, πέραν φυσικά των εισηγμένων εταιρειών, όμως το σίγουρο είναι ότι έγινε ένα μεγάλο και σημαντικό βήμα, το οποίο θα πρέπει να έχει και συνέχεια με ανάλογες πρωτοβουλίες από την πλευρά της πολιτείας.

Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα την ιδιαίτερα τιμητική θέση της προέδρου του ΕΕΔΕΓΕ, έβαλα στόχο να αναλάβουμε πρωτοβουλίες που θα έχουν πραγματικό αντίκτυπο για τις 250.000 επιχειρήσεις που εκπροσωπούμε.

Οι πρωτοφανείς συνθήκες που βιώνουμε την τελευταία διετία απαιτούσαν δραστικές ενέργειες. Είμαι περήφανη που στηρίξαμε τις γυναίκες επιχειρηματίες κατά τη διάρκεια της πανδημίας εγκαινιάζοντας γραμμή υποστήριξης όπου το τηλεφωνικό κέντρο του ΕΕΔΕΓΕ έλαβε χιλιάδες κλήσεις. Είμαι επίσης περήφανη που έγιναν δεκτές προτάσεις μας από τα αρμόδια υπουργεία, όπως π.χ. το πρόγραμμα κατάρτισης ανέργων γυναικών που θα τρέξει μέσα στο 2022 και 2023. Ασκήσαμε, επίσης, πιέσεις, στο πλαίσιο του θεσμικού μας ρόλου, για να εφαρμοστούν μέτρα, όπως αυτό της ποσόστωσης γυναικών 25% στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών.

Στο τρίτο ερώτημά σας, πιστεύω ότι τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα αποτελούν συνήθως είτε την αφορμή είτε επιταχυντικό παράγοντα, για αλλαγές που έχουν ήδη δρομολογηθεί. Στην περίπτωση της πανδημίας, ελπίζω ο κόσμος να καταλάβει λίγο περισσότερο την αξία της ζωής και των ίσων ευκαιριών. Για να γίνουν πιο δίκαιες οι κοινωνίες πρέπει να το πάρουν απόφαση οι άνθρωποι που τις αποτελούν.

Μιλήστε μας για το πρόγραμμα Share του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Μπορεί, κατά τη γνώμη σας, η εκπαίδευση να ανατρέψει τις στερεοτυπικές αντιλήψεις για τον ρόλο των δύο φύλων στο πλαίσιο της οικογένειας, θέτοντας τα θεμέλια ίσων ευκαιριών και στον επαγγελματικό χώρο;

Το Σήμα Ισότητας ή Έργο Share έχει ως βασικό στόχο την προώθηση της συμφιλίωσης μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, με έμφαση στο εργασιακό περιβάλλον των εταιρειών. Οι συνθήκες εργασίας πρέπει να είναι τέτοιες που θα επιτρέπουν να επιτυγχάνεται ισορροπία μεταξύ των επαγγελματικών και των προσωπικών υποχρεώσεων. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ουσιαστική ισότητα των φύλων αν οι γυναίκες δεν έχουν τη δυνατότητα να βρουν την ισορροπία με τα οικογενειακά τους καθήκοντα. Μην ξεχνάμε ότι η σύγχρονη γυναίκα που πολλές φορές θαυμάζουμε ως επιτυχημένη επιχειρηματία ή επαγγελματία, είναι υποχρεωμένη να ξεπεράσει τεράστια εμπόδια.

Μόνο η εκπαίδευση μπορεί να δώσει τέλος σε αντιλήψεις δεκαετιών που συνεχίζουν να στοιχειώνουν τον εργασιακό στίβο. Μόνο μέσω της εκπαίδευσης μπορούμε να έχουμε βιώσιμα σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα αποτελέσματα.

Είστε ενεργό μέλος του «Κέντρου Καινοτομίας για Γυναίκες – #GIL4W» του Υπουργείου Εργασίας. Κατά πόσο η κατάρτιση των γυναικών σε ψηφιακές δεξιότητες τις καθιστά περισσότερο ανταγωνιστικές στον χώρο εργασίας; Πιστεύετε πως η ψηφιακή επανάσταση θα μπορούσε να προωθήσει και μια επανάσταση στο gender equality;

Ως ένθερμη υποστηρίκτρια κάθε πρωτοβουλίας που γίνεται για τη γυναίκα επιχειρηματία και τη γυναίκα εργαζόμενη, και ως μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της πρωτοβουλίας του «Κέντρου Καινοτομίας για Γυναίκες – #GIL4W» (https://gil4w.eu/) αισθάνομαι περήφανη που έχω ενεργό ρόλο σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Το #GIL4W σκοπεύει να γίνει το κορυφαίο ελληνικό οικοσύστημα που υιοθετεί μια έμφυλη προσέγγιση στην καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, ενσωματώνοντας το γυναικείο ταλέντο στη βιώσιμη, πράσινη και ψηφιακή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας μετά την Covid εποχή. Από τη στιγμή που οι γυναίκες βρίσκονται πολύ πίσω από τους άνδρες σε ψηφιακές δεξιότητες, καταλαβαίνουμε ότι στον συγκεκριμένο τομέα είναι φυσιολογικό οι ανισότητες να είναι ακόμη μεγαλύτερες.

Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, η κατάρτισή τους σε ψηφιακές δεξιότητες προφανώς και θα τις καταστήσει πιο ανταγωνιστικές στην εργασία. Μην ξεχνάμε δε, ότι βρισκόμαστε εν τω μέσω της ψηφιακής επανάστασης, μίας ευρύτερης αλλαγής που μπορεί να συγκριθεί με περιόδους όπως η βιομηχανική επανάσταση. Όποιος δεν καταφέρει να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον και να καταρτιστεί αναλόγως, δυστυχώς θα μείνει πολύ πίσω. Επομένως, η ψηφιακή επανάσταση μπορεί να αποτελέσει μία μεγάλη ευκαιρία για να πετύχουμε, ως προς την ισότητα των φύλων στην εργασία, όσα δεν πετύχαμε τις τελευταίες δεκαετίες. Αρκεί βέβαια, να δώσουμε στις γυναίκες τα κατάλληλα εφόδια και να αναλάβουμε τις απαραίτητες πρωτοβουλίες έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα να αρπάξουν την ευκαιρία. Σε αντίθετη περίπτωση, αυτή η μεγάλη ευκαιρία θα μετατραπεί σε παγίδα. Αν εξαιτίας της πανδημίας, ο εκτιμώμενος χρόνος για να κλείσει το έμφυλο μισθολογικό χάσμα στην εργασία αυξήθηκε από τα 99,5 χρόνια, στα 135,6 χρόνια, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, τότε αν οι γυναίκες δεν ανέβουν στο τρένο της ψηφιακής επανάστασης κινδυνεύουμε να μην θα κλείσει ποτέ το χάσμα. Σε αυτή τη κατεύθυνση το Κέντρο Καινοτομίας για τις Γυναίκες – #GIL4W έχει ως βασικό πυλώνα πολιτικής και δίνει έμφαση στις δεξιότητες και την προώθηση του γυναικείου ταλέντου.

Βρίσκεστε στη λίστα των πιο ισχυρών γυναικών του Fortune! Γινόμαστε τελικά πιο ισχυροί όταν μαχόμαστε για ένα υψηλότερο ιδανικό; Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδιά σας προκειμένου να ακουστεί δυνατότερα η φωνή των γυναικών επιχειρηματιών και επαγγελματιών από όλη την Ελλάδα;

Με κίνδυνο να φανώ υπερβολικά ρομαντική, θα πω ότι όλες οι γυναίκες είναι ισχυρές, αρκεί να τους δοθούν οι κατάλληλες ευκαιρίες και να έχουν την απαιτούμενη κατάρτιση να τις αξιοποιήσουν. Θα έλεγα ότι γινόμαστε πιο ισχυροί όταν πιστεύουμε στον εαυτό μας και κυνηγάμε τα όνειρά μας.

Τόσο μέσω του ΕΕΔΕΓΕ όσο και μέσω του ΕΒΕΑ, θα υλοποιήσουμε σημαντικές δράσεις μέσα στο 2022 για να ενισχύσουμε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και να δώσουμε στις γυναίκες τα εφόδια που χρειάζονται για να διαπρέψουν στον εργασιακό στίβο. Αυτό θα γίνει μέσω προγραμμάτων κατάρτισης και εκπαίδευσης, αλλά και μέσω της πρόσκλησης που έχουμε απευθύνει προς κάθε γυναίκα που έχει μία καινοτόμο επιχειρηματική ιδέα, να ενταχθεί στη Θερμοκοιτίδα Νεοφυών Επιχειρήσεων του ΕΒΕΑ. Επιπλέον, θα συνεχίζουμε να παρουσιάζουμε τις προτάσεις μας στην πολιτεία, ενώ έχουμε στόχο την πραγματοποίηση ενός ιδιαίτερα σημαντικού συνεδρίου για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα το οποίο θα έχει διεθνή απήχηση.

Ο Γουιλ Ντυράν είχε πει κάποτε πως ο πολιτισμός είναι η επικράτηση του δικαίου πάνω στη δύναμη. Ως Εκτελεστική Αντιπρόεδρος Δ.Σ. του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού και Επικεφαλής του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», θεωρείτε πως ο δείκτης ESG του ΧΑ αλλά και γενικότερα τα κριτήρια βιωσιμότητας καλλιεργούν έναν νέο πολιτισμό στον κόσμο των επιχειρήσεων;
Οι βέλτιστες πρακτικές ESG είχαν στην αρχή αντιμετωπιστεί με καχυποψία από μεγάλη μερίδα του επιχειρηματικού κόσμου αλλά και από την κοινή γνώμη, όπως ακριβώς είχε συμβεί και με την εταιρική κοινωνική ευθύνη.

Βλέπουμε όμως πλέον, ότι αποτελούν μονόδρομο οι υπεύθυνες πρακτικές των επιχειρήσεων σε περιβαλλοντικά, κοινωνικά και ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης. Δεν είναι, λοιπόν, μόνο θέμα πολιτισμού αλλά κυρίως ανάγκης. Η Υπεύθυνη Επιχειρηματικότητα, υιοθετώντας ένα νέο κώδικα συμπεριφοράς και ένα νέο σύστημα αξιών, οφείλει να είναι μια «στάση ζωής» και φιλοσοφία που επιδιώκει να συνεισφέρει θετικά στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, θέτοντας ταυτόχρονα ως τελικό στόχο και τη μείωση των ανισοτήτων που έχουν ενταθεί από την κλιματική αλλαγή, τις πανδημίες, την ψηφιακή εποχή και τις μεταναστευτικές ροές.