Κλιματική αλλαγή και ανθρακικό αποτύπωμα: Eίναι η ώρα της δράσης

Όπως ανέφερε η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Αύγουστο του 2021, η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι η αιτία των γρήγορων αλλαγών στο κλίμα, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της στάθμης της θάλασσας, της τήξης των πολικών πάγων και των παγετώνων, των καυσώνων, των πλημμυρών και της ξηρασίας. Κατά τους επιστήμονες του ΟΗΕ, μόνο οι γρήγορες και δραστικές μειώσεις των αερίων του θερμοκηπίου την τρέχουσα δεκαετία μπορούν να αποτρέψουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη τις επόμενες δύο δεκαετίες.

Για να αποτραπεί, ωστόσο, το κακό σενάριο θα πρέπει να υπάρξει συντονισμένη δράση κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και πολιτών ώστε να μειωθεί το ανθρακικό αποτύπωμα το οποίο υπολογίζει το σύνολο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται άμεσα ή έμμεσα από ένα άτομο, οργανισμό, εκδήλωση ή προϊόν.

Ευρωπαϊκή Ένωση και Ελλάδα
Η ΕΕ έχει στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Η Ευρώπη επιδιώκει επίσης να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Αυτό σημαίνει μείωση των εκπομπών όσο το δυνατόν περισσότερο και αύξηση των απορροφήσεων αερίων του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα ώστε να φτάσει σε «μηδενικές καθαρές εκπομπές».

Ο στόχος αυτός αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Μιας φιλόδοξης δέσμης μέτρων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι ένα ουδέτερο ισοζύγιο, διασφαλίζοντας παράλληλα μια δίκαιη, υγιή και ευημερούσα κοινωνία για τις μελλοντικές γενιές.

Η χώρα μας, από την πλευρά της, έχει προσαρμόσει την πολιτική της στους νέους φιλόδοξους στόχους που έχουν τεθεί από την ΕΕ. Ο νέος κλιματικός νόμος που θα ισχύει στο εξής ορίζει, όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, «το θεσμικό πλαίσιο της χώρας μας για τη σταδιακή μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με σκοπό την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας ως το 2050».

Το νέο νομοθετικό πλαίσιο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, εθνικούς ποσοτικούς στόχους και επιμερισμό τους στους επτά κυριότερους παραγωγικούς τομείς που έχουν το υψηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, με γενικές κατευθύνσεις αλλά και συγκεκριμένα μέτρα για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της χώρας.

Ορίζονται εθνικοί ποσοτικοί στόχοι για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% το 2030 σε σχέση με το 1990, κατά 80% σο 2040, με απώτερο στόχο την κλιματική ουδετερότητα το 2050.

Επιχειρηματικότητα και κλιματική αλλαγή
Στη διάσκεψη της Γλασκόβης, περίπου 500 παγκόσμιες εταιρείες χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που αντιπροσωπεύουν κεφάλαια 130 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, το 40% του παγκόσμιου κεφαλαίου, δεσμεύθηκαν να εναρμονιστούν με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισίου για το κλίμα, μεταξύ τους και τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου.
Οι επιχειρήσεις, πάντως, συναντούν δυσκολίες στη μέτρηση του ανθρακικού αποτυπώματος. Η μέτρηση είναι το πιο σημαντικό εμπόδιο καθώς μόνο το 9% των εταιρειών είναι σε θέση να ποσοτικοποιήσουν πλήρως τις συνολικές εκπομπές τους. Αυτά είναι μερικά από τα ευρήματα μιας έρευνας που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2021 από την Boston Consulting Group (BCG) και την BCG GAMMA με τίτλο «Χρησιμοποιήστε την τεχνητή νοημοσύνη για τη μέτρηση των εκπομπών—ενδελεχώς, με ακρίβεια και συχνά».

Η έρευνα διαπίστωσε ότι οι εταιρείες αποτυγχάνουν να μετρήσουν τις εκπομπές τους. Το 81% των ερωτηθέντων παραλείπουν ορισμένες από τις εσωτερικές τους εκπομπές στις αναφορές τους, όσες σχετίζονται με τις δραστηριότητες της ίδιας της εταιρείας, και το 66% των ερωτηθέντων δεν αναφέρουν καμία από τις εξωτερικές εκπομπές τους, όσες σχετίζονται με την αλυσίδα αξίας της εταιρείας. Οι ερωτηθέντες υπολογίζουν επίσης ένα μέσο ποσοστό σφάλματος από 30% έως 40% στις μετρήσεις των εκπομπών τους, ενώ το 53% των ερωτηθέντων λένε ότι δυσκολεύονται να λάβουν και να παρακολουθήσουν αποφάσεις λόγω σπάνιων μετρήσεων. Το 86% των ερωτηθέντων εξακολουθούν να καταγράφουν και να αναφέρουν τις εκπομπές τους με μη αυτόματο τρόπο χρησιμοποιώντας υπολογιστικά φύλλα και μόνο το 22% των ερωτηθέντων έχει αυτοματοποιημένες διαδικασίες.

Το 87% των ερωτηθέντων στην έρευνα θέλει να αυξήσει το εύρος των αναφορών του, ενώ το 66% ελπίζει να ενημερώνει τις αναφορές εκπομπών του ετησίως ή ακόμα και πιο συχνά. Ωστόσο, για να το κάνουν αποτελεσματικά, θα χρειαστούν νέα εργαλεία βασισμένα στην τεχνητή νοημοσύνη.

Τι συμβαίνει όμως στη χώρα μας σε ό,τι αφορά τη μέτρηση του ανθρακικού αποτυπώματος; Το μετρούν οι επιχειρήσεις κι αν ναι με ποιον τρόπο; Έχουν βελτιωθεί οι επιδόσεις τους τα τελευταία χρόνια και ποιος είναι ο στόχος της επόμενης τριετίας;

Το 2021 ήταν χρονιά ορόσημο
Όπως λέει στο ESG+ o Σωτήρης Πάστρας Corporate Social Responsibility Manager της APIVITA το 2021 αποτέλεσε μία χρονιά ορόσημο, καθώς για πρώτη φορά στην ιστορία της εταιρείας προχωρήσαν στην πλήρη μέτρηση του ανθρακικού μας αποτυπώματος. «Σε συνεργασία με την Eco Act, προχωρήσαμε στον υπολογισμό των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ως αποτέλεσμα του συνόλου των επιχειρηματικών μας λειτουργιών. Ενώ στα Scopes 1&2 απαντούσαμε στο πλαίσιο της Έκθεσης Βιώσιμης Ανάπτυξης (εξωτερικά διασφαλισμένη από την E&Y) για πρώτη φορά κληθήκαμε να ανταποκριθούμε στα ζητούμενα του Scope 3. Ολοκληρώσαμε τη διαδικασία τον Ιανουάριο του 2022 αποτελώντας μία από τις ελάχιστες μη-εισηγμένες ελληνικές εταιρείες οι οποίες αφιερώνουν πόρους για τον υπολογισμό του ανθρακικού τους αποτυπώματος. Πιο συγκεκριμένα οι εκπομπές CO2 ανά Scope είναι: Scope 1- 497.83, Scope 2 – 54.48, Scope 3 -10,170.91» σημεώνει.

Οι επιδόσεις μας έχουν βελτιωθεί σημαντικά
Έως το 2019 η ΔΕΗ μετρούσε το ανθρακικό της αποτύπωμα κυρίως μέσα από το ΣΕΔΕ (Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών). Από το 2020 η ΔΕΗ υπολογίζει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου με βάσει το διεθνώς αναγνωρισμένο πρότυπο Greenhouse Gas Protocol (GHGl) μας λέει ο Αχιλλέας Ιωακειμίδης Διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης της ΔΕΗ. «Για το 2020 δημοσιεύσαμε το σύνολο των Scope 1, Scope 2 αλλά και αρκετές κατηγορίες του Scope 3 που σχετίζονται με τις δραστηριότητες της ΔΕΗ και των θυγατρικών της (Λιγνιτική Μεγαλόπολης και Λιγνιτική Μελίτης) αλλά και τις εκπομπές Scope 1 και 2 για τον ΔΕΔΔΗΕ, ενώ μέσα στο 2022 θα δημοσιεύσουμε εκπομπές και για τις περισσότερες κατηγορίες του Scope 3 στο πλαίσιο και της ευθυγράμμισής μας και με το TCFD.

Για τη ΔΕΗ, οι επιδόσεις της τα τελευταία χρόνια έχουν βελτιωθεί σημαντικά, αφού οι εκπομπές CO2 από την καύση καυσίμων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του Scope 1, έχουν μειωθεί κατά 51% την τελευταία τριετία, ενώ η μείωση από το 2005 με 52,58 Mt στο 2020 με 15,53 Μt, ξεπερνάει το 70%!» τονίζει.

«Με βάση και τους στόχους που έχει ανακοινώσει η Εταιρεία, στο πλαίσιο και της ρήτρας αειφορίας των ομολόγων που έχουμε εκδώσει το 2021 στην πρώτη έκδοση ομολογιών, αναμένεται να έχουμε μείωση των άμεσων εκπομπών CO2 κατά 40% μέχρι το Δεκέμβριο του 2022 (με έτος αναφοράς το 2019) ενώ με βάση τη δεύτερη έκδοση ομολογιών βιωσιμότητας, δεσμευθήκαμε για μείωση κατά 57% μέχρι το Δεκέμβριο του 2023. Θα μειώσουμε δηλαδή τις εκπομπές μας CO2 από τους 23.1 εκ. τόνους το 2019 σε 5 εκ. τόνους το 2024, ενώ παράλληλα θα αυξάνουμε την εγκατεστημένη ισχύ μας από ΑΠΕ από τα 3,4 GW που έχουμε σήμερα στα 7,2 GW το 2024 και στα 9,5 GW το 2026, περιλαμβανομένων και των μεγάλων μας υδροηλεκτρικών μονάδων.
Παράλληλα ένας πολύ σημαντικός δείκτης που μετράει η ΔΕΗ, είναι o μέσος συντελεστής εκπομπής CO2 ανά παραγόμενη μεγαβατώρα. Αυτός ο συντελεστής για όλες τις θερμικές και υδροηλεκτρικές Μονάδες μας μειώθηκε κατά 20% το 2020 σε σχέση με το 2019 ενώ συνολικά έχουμε επιτύχει μείωση του συντελεστή κατά 43,1% σε σχέση με το 1990 (από 1,3 σε 0,74 t CO2/MWhnet). Με την προγραμματισμένη απόσυρση λιγνιτικών μονάδων και τη λειτουργία περισσότερων ΑΠΕ, ο μέσος συντελεστής για όλο το μίγμα παραγωγής αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω» τονίζει.

Παρακολουθούμε και επαληθεύουμε σε ετήσια βάση τις άμεσες εκπομπές CO2
Από την πλευρά του ο Όμιλος ΗΡΑΚΛΗΣ μέσω της συμμετοχής του στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ-ETS) παρακολουθεί και επαληθεύει σε ετήσια βάση τις άμεσες εκπομπές CO2 των εργοστασίων τσιμέντου μέσω επιθεώρησης από διαπιστευμένο φορέα μας λέει ο Χαράλαμπος Κουρής Γενικός Διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης του ομίλου. «Επίσης, μέσω ετήσιων επιθεωρήσεων του Συστήματος Ενεργειακής διαχείρισης ISO 50001:2018 επαληθεύονται και οι έμμεσες εκπομπές CO2 αυτών.

Για την παρακολούθηση της επίδοσής μας έχουν οριστεί κατάλληλοι δείκτες απόδοσης (KPIs) τόσο για τις άμεσες όσο και τις έμμεσες εκπομπές CO2 ως ακολούθως:

  • Εκπομπές Scope 1 (άμεσες εκπομπές από την διαδικασία παραγωγής τσιμέντου)
  • Εκπομπές Scope 2 (έμμεσες εκπομπές από την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από τη διαδικασία παραγωγής τσιμέντου)

Η ετήσια επίδοσή μας επικοινωνείτε αφενός στις ετήσιες αναφορές της HOLCIM (μητρική εταιρεία) αφετέρου στις ετήσιες εκθέσεις αειφορίας του ομίλου ΗΡΑΚΛΗΣ.
Επιπλέον, το ανθρακικό αποτύπωμα του Ομίλου μας αποτυπώνεται και ελέγχεται στα προϊόντα που παράγει δηλ. τσιμέντο, σκυρόδεμα και άλλα βιομηχανικά ορυκτά (ελαφρόπετρα) μέσω των αντίστοιχων Περιβαλλοντικών Δηλώσεων (EPDs)» τονίζει.

Προσήλωση στη βιώσιμη ανάπτυξη
H MYTILINEOS, όπως τονίζουν από τον όμιλο, έχει θέσει πολύ φιλόδοξους στόχους μείωσης των εκπομπών CO2 έως το 2030 και net-zero (πλήρης απανθρακοποίηση) έως το 2050. «Μάλιστα, έχει εξειδικεύσει αυτούς τους στόχους και σε κάθε Τομέα Δραστηριότητάς της, αποδεικνύοντας την προσήλωσή της στη βιώσιμη ανάπτυξη. Πρωτοπορώντας για ακόμα μία φορά στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, η Εταιρεία θα δημοσιοποιήσει φέτος την πρόοδο των πρωτοβουλιών αυτών στον Ετήσιο Απολογισμό 2021, αλλά και πιο αναλυτικά στην Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης 2021 κι εφεξής αυτός θα είναι τρόπος που δημοσιεύει τα αποτελέσματά της που θα περιλαμβάνουν εφεξής χρηματοοικονομικά και μη χρηματοοικονομικά δεδομένα. Αν και το 2020 ήταν μία χρονιά με πολλές προκλήσεις, το σύνολο των άμεσων και έμμεσων εκπομπών της Εταιρείας μειώθηκε κατά σχεδόν 4%, σε σχέση με το 2019. Η συνολική αυτή μείωση προκύπτει από την επιμέρους βελτίωση των έμμεσων εκπομπών Scope 2 κατά 14%, λόγω της εξελισσόμενης αλλαγής του ενεργειακού μείγματος στην Ελλάδα κατά το 2020, μέσω της σταδιακής απολιγνιτοποήσης και χρήσης περισσότερης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές» όπως αναφέρουν.

Η ενσωμάτωση κριτηρίων ESG στις οικονομικές αναφορές «κλειδί» για τις επενδύσεις

Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, έχει αυξηθεί ιδιαίτερα το ενδιαφέρον επενδυτών, πελατών, προμηθευτών, αλλά και ανεξάρτητων οργανισμών αξιολόγησης επιδόσεων, για τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Διακυβέρνησης (ESG).

Οι σημερινοί επενδυτές, όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ του ESG+, αναγνωρίζουν ότι το προφίλ ρίσκου μιας εταιρείας δεν περιορίζεται στην ποιότητα και ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της, αλλά και στον τρόπο που αφενός κατανοεί και αφετέρου αντιμετωπίζει τις προκλήσεις στα θέματα ESG.

Παραδοσιακά, η χρηματοοικονομική αναφορά είναι περιορισμένη σε αριθμούς σε έναν ισολογισμό, με τις μετρήσεις βιωσιμότητας να αποτυπώνονται προσεκτικά στην ετήσια έκθεση CSR της εταιρείας. Ωστόσο, η αναφορά ESG έχει ανατρέψει τις διαδικασίες καθώς απαιτεί τη συγχώνευση οικονομικών και μη οικονομικών δεδομένων. Οι οικονομικές αναφορές ενσωματώνουν ολοένα περισσότερα ESG κριτήρια.

Το αυξανόμενο ενδιαφέρον των ενδιαφερομένων μερών και των μετόχων για τις μετρήσεις απόδοσης ESG σημαίνει ότι η ισχυρή και ακριβής αναφορά δεν μπορεί να αγνοηθεί. Ουσιαστικά, μια εξαιρετική απόδοση μπορεί να οδηγήσει μια εταιρεία σε καλύτερη θέση από τους ανταγωνιστές της, καθιστώντας την ελκυστική στους επενδυτές.

Η πρόκληση έγκειται στο ότι τα δεδομένα ESG σπάνια φυλάσσονται σε ένα μέρος. Μπορεί να αποτυπωθούν σε μη δομημένα έγγραφα που απλώνονται σε διαφορετικά και αυτόνομα τμήματα, δημιουργώντας ένα ακανθώδες ζήτημα αναφοράς. Αυτή η πρόκληση χτυπά τώρα την πόρτα του CFO, για να εξετάσει και να ενσωματώσει νέες μετρήσεις στην ετήσια οικονομική έκθεση.
Προκειμένου να το υποστηρίξει αυτό, ο οργανισμός πρέπει να αναπτύξει εσωτερικά συστήματα που θα επιτρέπουν στον Οικονομικό Διευθυντή να αναφέρει με συνέπεια ακριβή και σχετικά δεδομένα.

Οι οργανισμοί πρέπει πρώτα να καθορίσουν πρότυπα και μετρήσεις ως προς το τι θέλουν να αναφέρουν.

Αυτά μπορούν να βασίζονται σε ζητήματα βιωσιμότητας, που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν την οικονομική κατάσταση, ή τις λειτουργικές επιδόσεις των εταιρειών σε έναν κλάδο.

Στις αναφορές μπορούν επίσης να συμπεριληφθούν ζητήματα που οι ενδιαφερόμενοι θεωρούν σχετικά και σημαντικά. Είναι κομβικής σημασίας να συγκεντρωθούν αυτά τα δεδομένα σε ένα μέρος – ενοποιημένα και συνδυασμένα – για να δημιουργηθεί μια γραμμή βάσης.

Μόλις συμφωνηθούν οι παραπάνω παράγοντες, οι οργανισμοί μπορούν να επινοήσουν διαδικασίες για την αποτελεσματική συλλογή και κατηγοριοποίηση των απαραίτητων δεδομένων που ενσωματώνονται σε όλα τα τμήματα. Η χρήση αυτοματισμού πιθανόν να επιταχύνει αυτές τις διαδικασίες, ωστόσο είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η σωστή προετοιμασίας των δεδομένων.

Financial Reporting & ESG
Όπως προαναφέραμε, οι αποφάσεις για επενδύσεις και χρηματοδοτήσεις βαραίνουν σημαντικά τις επιδόσεις των εταιρειών στους δείκτες βιωσιμότητας. Το ESG+ συνομίλησε με τους εκπροσώπους τεσσάρων εταιρειών μελών του δείκτη Athex ESG, οι οποίοι εξήγησαν πως οι οικονομικές αναφορές των εταιρειών τους ενσωματώνουν πληροφορίες σε σχέση με το ESG.

Οι επενδυτές θέλουν να γνωρίζουν πώς μια εταιρεία αντιμετωπίζει τις προκλήσεις στα θέματα ESG. Η ανάλυση του ρίσκου εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, η ασφάλεια και υγεία των εργαζόμενων με την ανάπτυξη και εκπαίδευσή τους, μαζί με τη δέουσα επιμέλεια που δίνεται σε θέματα ESG της προμηθευτικής αλυσίδας, αποτελούν κρίσιμα κριτήρια αξιολόγησης μιας εταιρείας. «Είναι σαφές ότι με αυτόν τον τρόπο ο επενδυτής ισχυροποιεί τη θέση του και αποκτά μια ολιστική εικόνα της εταιρείας χωρίς να περιορίζεται σε οικονομικούς δείκτες και την ερμηνεία τους», μας λένε οι κ.κ. Γιάννης Κουφοπάνος, Διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης, EΛΒΑΛ, Τομέας Έλασης Aλουμινίου της ElvalHalcor και Γεώργιος Μαυραγάνης Διευθυντής Στρατηγικού Σχεδιασμού, ΧΑΛΚΟΡ Τομέας Χαλκού και Κραμάτων της ElvalHalcor.

Οι οικονομικές αναφορές ενσωματώνουν ολοένα περισσότερα ESG κριτήρια. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα για την ΕλβαλΧαλκόρ αποτελεί η στρατηγική επενδύσεων και νέων προϊόντων. Σχεδιάζουμε τις δραστηριότητές μας ώστε, εκτός από τους μετόχους και δυνητικούς επενδυτές, το μοντέλο λειτουργίας μας να ικανοποιεί τις προσδοκίες όλων των εταίρων. Δηλαδή πελατών, προμηθευτών, εργαζομένων, τοπικής κοινωνίας και οποιουδήποτε άλλου ατόμου, επιχείρησης ή οργανισμός που δυνητικά επηρεάζει τη λειτουργία της εταιρείας.

Παράλληλα, οι ενέργειές μας αποσκοπούν σε μείωση του αποτυπώματος άνθρακα, στην προστασία του περιβάλλοντος, στην πλήρη διαφάνεια και λογοδοσία (accountability) όλων των ενεργειών μας και, ασφαλώς, στη συνεργασία και στήριξη της τοπικής κοινωνίας και του κοινωνικού συνόλου, με σταθερή προτεραιότητά μας την ασφάλεια, την υγεία και την εξέλιξη των ανθρώπων μας», τονίζουν.

«Στις Οικονομικές Αναφορές, μέσω της μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης και της δήλωσης περί εταιρικής διακυβέρνησης, κάνουμε ρητή αναφορά και στους τρεις πυλώνες των ESG, ώστε όλοι οι stakeholders να βρίσκουν τη πληροφορία που χρειάζονται. Ταυτόχρονα, με ένα πλήρες risk assessment αναγνωρίζουμε τους κινδύνους που απορρέουν από το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούμαστε και καταγράφουμε τις δεσμεύσεις και τις πρακτικές βελτίωσης του αποτυπώματός μας ως προς την κοινωνία, το περιβάλλον και την εταιρική διακυβέρνηση», μας λέει η κυρία Κατερίνα Βασιλάκη, CFO στην Πλαίσιο Computers.

Βιώσιμη ανάπτυξη και ESG
Η σύνδεση των επενδύσεων και χρηματοδοτήσεων με τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα βιωσιμότητας – ιδιαίτερα θέματα συναφή με την κλιματική αλλαγή – είναι μια νέα σχετικά τάση που αναμένεται τα προσεχή χρόνια να ενισχυθεί περαιτέρω.

«Ως εισηγμένη, η μητρική εταιρεία του Ομίλου Quest Συμμετοχών ΑΕ στην Ετήσια Οικονομική Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου, δημοσιοποιεί σύμφωνα και με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες, κινδύνους και ευκαιρίες που σχετίζονται με θέματα ESG, παρέχοντας πληρέστερη εικόνα για το σύνολο του Ομίλου», τονίζει η κυρία Έφη Κουτσουρέλη, Αντιπρόεδρος ΔΣ Ομίλου Quest και Πρόεδρος Επιτροπής ΔΣ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.

Παράλληλα, με στόχο την πιο ολοκληρωμένη ενημέρωση των ενδιαφερομένων μερών, από το 2014 δημοσιοποιεί ξεχωριστή, συμπληρωματική Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης, υιοθετώντας τα διεθνή αναγνωρισμένα πρότυπα GRI. Στην έκθεση παρουσιάζονται αναλυτικά η στρατηγική, οι πρωτοβουλίες και οι στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του Ομίλου καθώς και των τεσσάρων μεγάλων θυγατρικών του εταιρειών, Info Quest Technologies, Uni Systems, iSquare και ACS.

Από το 2019 στην Έκθεση Βιώσιμης Ανάπτυξης συμπεριλαμβάνονται και επιλεγμένοι βασικοί, προηγμένοι και κλαδικοί ESG δείκτες του Οδηγού Δημοσιοποίησης Πληροφοριών 2019 του Χρηματιστηρίου Αθηνών, στους οποίους έχει ληφθεί και εξωτερική διασφάλιση.

Σημειώνεται ότι η Quest Συμμετοχών συμπεριλαμβάνεται στις 35 ελληνικές εισηγμένες εταιρείες του νέου δείκτη του Χρηματιστήριου Αθηνών ATHEX ESG INDEX που ανακοινώθηκε τον Ιούλιο 2021, ο οποίος παρακολουθεί τη χρηματιστηριακή απόδοση των εισηγμένων εταιρειών του Χ.Α. που υιοθετούν και προβάλλουν τις πρακτικές τους σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG).

Στους στόχους του Ομίλου για το 2021 συμπεριλαμβάνεται η επικαιροποίηση της ESG στρατηγικής και η ανάδειξη των μακροπρόθεσμων ESG στόχων, που θα ενισχύσουν τον μετασχηματισμό για την ανάπτυξη και βιωσιμότητα του επιχειρηματικού μοντέλου των εταιρειών του Ομίλου.

Επενδυτές και ESG
«Από το 2016 δημοσιεύουμε Ενιαία Ετήσια Έκθεση Απολογισμού σε επίπεδο Ομίλου, σε υψηλό επίπεδο διασφάλισης (reasonable assurance), η οποία ακολουθεί πλήρως τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (IFRS), τις αρχές του Διεθνούς Συμβουλίου Εκθέσεων Ολοκληρωμένης Πληροφόρησης (ΙΙRC), τον Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης του Βελγίου (2020) και τις κατευθυντήριες οδηγίες της Πρωτοβουλίας του Οικουμενικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών για την έκδοση Αναφορών Προόδου (UNGC CoP) και της Παγκόσμιας Ένωσης Τσιμέντου και Σκυροδέματος (GCCA).

Χαρακτηριστικό παράδειγμα σύνδεσης των οικονομικών και των μη χρηματοοικονομικών στοιχείων του Ομίλου είναι η δημοσιοποίηση πληροφοριών σχετικά με τη Δημιουργία Αξίας», τονίζει ο κύριος Αλέξανδρος Κατσιάμπουλας, Διευθυντής Επιδόσεων Περιβάλλοντος, Κοινωνίας, Διακυβέρνησης (ESG) Ομίλου ΤΙΤΑΝ.

Η συγκέντρωση και δημοσιοποίηση αυτών των πληροφοριών ακολουθούν τις οδηγίες της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD), αλλά και τα Διεθνή Πρότυπα IFRS. Οι πληροφορίες αφορούν μεικτή και καθαρή προστιθέμενη αξία, συνολικές δαπάνες σε τοπικούς και διεθνείς προμηθευτές, φόρους, πληρωμές σε μετόχους, δαπάνες για δωρεές και πρωτοβουλίες κοινωνικής δράσης, περιβαλλοντικές επενδύσεις, μισθούς, (συνεισφορά σε) συντάξεις, κοινωνικά επιδόματα, επενδύσεις στην εκπαίδευση και σε έρευνα και καινοτομία και επενδυτικές δαπάνες.

«Για πρώτη φορά φέτος θα δημοσιεύσουμε στην Ενιαία Ετήσια Έκθεση Απολογισμού 2021 του Ομίλου την αξιολόγηση του κινδύνου από την κλιματική αλλαγή σύμφωνα με το TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures) και το ποσοστό των δραστηριοτήτων που συνεισφέρουν στην επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων της πράσινης συμφωνίας (Taxonomy), πληροφορίες εξαιρετικά σημαντικές για τους επενδυτές», προσθέτει.

Η αρχή του double materiality
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2019, στο πλαίσιο της οδηγίας NFRD εισήγαγε για πρώτη φορά την αρχή του Double Materiality. Η αρχή αυτή αφορά τη συστηματική παρακολούθηση των επιπτώσεων που υφίσταται μια εταιρεία λόγω των παγκόσμιων προκλήσεων βιωσιμότητας και ταυτόχρονα τον αντίκτυπο που έχει η εταιρεία στο περιβάλλον και στο κοινωνικό σύνολο. Η αποτύπωση αυτής της αρχής στις οικονομικές αναφορές μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τους επενδυτές που επιθυμούν να ευθυγραμμίσουν τις επενδυτικές πρακτικές τους με τους ευρύτερους στόχους βιωσιμότητας;

Η αρχή του double materiality είναι κρίσιμη παράμετρος στη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ζητούμενο από τους συμμετόχους μας, και ιδίως τους επενδυτές. Απαιτεί τόσο την αξιολόγηση των επιπτώσεων των ουσιωδών θεμάτων, όσο και των οικονομικών επιπτώσεων που αυτά μπορεί να έχουν. Ως εκ τούτου, δίνει τις πληροφορίες που χρειάζεται ένας επενδυτής σχετικά με το ενδεχόμενο ρίσκο μιας επένδυσης, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, όπως μας λέει ο κ. Κατσιάμπουλας.

«Η εκτίμηση των επιπτώσεων των ουσιωδών θεμάτων τόσο για την εταιρεία όσο και τους συμμετόχους μας (double materiality) στηρίζεται σε παράγοντες, όπως την πιθανότητα εμφάνισης κινδύνου, το μέγεθος των επιπτώσεων του κινδύνου και το κόστος και την επίδραση στα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας. Ταυτόχρονα, πόσο άμεσα θα πρέπει να ληφθεί η δράση αντιμετώπισης και σε τι ορίζοντα (βραχυπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο). Η διαδικασία αυτή είναι συνεχής και αποσκοπεί στην ενσωμάτωση και νέων αναδυόμενων θεμάτων (dynamic materiality)», τονίζει.

Κατά την άποψη της κας Κουτσουρέλη, η αρχή του double materiality αποσκοπεί στην προώθηση της βιωσιμότητας μέσα από μια προσπάθεια να καταστούν οι οικονομικές δραστηριότητες και οι χρηματοοικονομικές αγορές της ΕΕ πιο βιώσιμες.

«Ενισχύει περεταίρω την πληροφόρηση και τη διαφάνεια προς τους επενδυτές καθώς και τους φορείς χρηματοδότησης για τα θέματα που αποτελούν για μια επιχείρηση κινδύνους βιωσιμότητας (περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς ή διακυβέρνησης) και πιστεύουμε ότι θα λειτουργήσει θετικά για την αγορά.

Το θέμα της κλιματικής αλλαγής είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα. Αποτελεί ρίσκο όχι μόνο για το περιβάλλον αλλά και για τη μακροπρόθεσμη οικονομική πορεία των επιχειρήσεων μέσα τόσο από τις πιθανές φυσικές καταστροφές, όσο και από τα κόστη μετάβασης για την αντιμετώπισή της. Η ηθική διακυβέρνηση μιας επιχείρησης είναι άλλο ένα θέμα που απασχολεί σοβαρά τους επενδυτές», προσθέτει.

Η αρχή του double materiality δίνει τη δυνατότητα στην επενδυτική κοινότητα και τις υπόλοιπες πηγές χρηματοδότησης να έχουν μια πλήρη εικόνα των κινδύνων, αλλά και των ευκαιριών που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση των επιχειρήσεων με το περιβάλλον και την κοινωνία, δηλαδή με το σύνολο των εσωτερικών και εξωτερικών stakeholders που περιβάλλουν τη δραστηριότητα και λειτουργία της επιχείρησης, όπως σημειώνει η κα Βασιλάκη. «Με την απεικόνιση των παραπάνω, η επενδυτική κοινότητα έχει πρόσβαση στην απαραίτητη πληροφορία για να καθορίσει την επενδυτική στρατηγική της σε συνάρτηση με τις πρακτικές βιωσιμότητας και, συνεπώς σε συνάρτηση με τους ενδεχόμενους κινδύνους ή τις αναπτυξιακές προοπτικές που προκύπτουν από το Double Materiality Reporting», προσθέτει.

Οι κ.κ Κουφοπάνος και Μαυραγάνης τονίζουν πως «αφενός η εταιρεία έχει τη δυνατότητα να αντιληφθεί πιο ξεκάθαρα τις επερχόμενες προκλήσεις και να προετοιμαστεί καλύτερα για τις απαιτούμενες ενέργειες και τα μέτρα που πρέπει να ακολουθήσουν, ενώ αφετέρου τα στοιχεία που παρακολουθούνται και παρουσιάζονται αποτελούν για «τρίτους» πολύτιμους δείκτες για να κρίνουν τη σοβαρότητα και το ποσοστό ρίσκου δυνητικών αρνητικών επιπτώσεων από τη λειτουργία της εταιρείας και την αλυσίδα αξίας της». Είναι προφανές ότι η αρχή του Double Materiality αποσκοπεί στην πληρέστερη ανάδειξη της εικόνας της εταιρείας στους « stakeholders» και οποιουδήποτε δυνητικά μελλοντικού επενδυτή», σημειώνουν.

Ποιο είναι το ρίσκο της μη εφαρμογής του double materiality;
Ξένοι θεσμικοί επενδυτές αλλά και εγχώριες πηγές χρηματοδότησης θέτουν ολοένα αυστηρότερα ESG κριτήρια επιλογής. Ως εκ τούτου, οι επιχειρήσεις που δεν έχουν υιοθετήσει ένα σύγχρονο ESG μοντέλο reporting κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην εύρεση χρηματοδότησης και στην προσαρμογή τους στο ευρύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον, όπως μας λέει κα Βασιλάκη. «Αντιστοίχως, όμως, για τις εταιρείες που δίνουν έμφαση στο Double Materiality εμφανίζεται μια ευκαιρία να αναδείξουν και να ενισχύσουν την επενδυτική τους αξία», προσθέτει.

Το ρίσκο της μη εφαρμογής της αρχής του Double materiality έγκειται στη μη αναγνώριση και αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων, με αρνητικές επιπτώσεις τόσο στη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας μιας εταιρείας όσο και στη βραχυπρόθεσμη πρόσβασή της σε χρηματοδότηση, τονίζει ο κ Κατσιάμπουλας. «Αυτό συμβαίνει επειδή οι επενδυτές επιφυλάσσονται να επενδύσουν χωρίς να γνωρίζουν επαρκώς τους κινδύνους και αποφεύγουν επενδύσεις σε εταιρείες και κλάδους δραστηριοτήτων που δεν στοχεύουν στη βιώσιμη ανάπτυξη, σύμφωνα με τις εκθέσεις σχετικών αξιολογητών», σημειώνει.

Μια επιχείρηση η οποία δεν θα εφαρμόσει την αρχή του Double Materiality είναι πιθανό να μην έχει εύκολη πρόσβαση σε προϊόντα χρηματοδότησης, να μη θεωρηθεί ελκυστική ως επένδυση, αλλά και να λάβει χαμηλή βαθμολόγηση από διεθνείς οίκους αξιολόγησης ESG, όπως σημειώνει η κα Κουτσουρέλη. «Μακροπρόθεσμα, μπορεί να κατηγορηθεί για παραπλανητική επικοινωνία ως προς τα θέματα βιώσιμης ανάπτυξης (Green washing, Blue washing) και να μην μπορέσει να ικανοποιήσει τις βασικές απαιτήσεις των ενδιαφερομένων μερών της (μεγάλων πελατών, βασικών προμηθευτών κτλ.) με αποτέλεσμα να χαθεί μελλοντική αξία και να επηρεαστεί αρνητικά η εικόνα και η συνολική βιωσιμότητά της», προσθέτει.

«Η μη υιοθέτηση του «Double Materiality» από μια εταιρεία ενέχει την πιθανότητα της μη έγκαιρης αναγνώρισης του πραγματικού ρίσκου στα σημαντικά θέματα βιωσιμότητας από τις ολοένα αυξανόμενες παγκόσμιες προκλήσεις, με αποτέλεσμα την ολιγωρία στη λήψη κατάλληλων μέτρων μετριασμού των πιθανών επιπτώσεων», τονίζουν οι κ.κ. Κουφοπάνος και Μαυραγάνης.


Γιάννης Κουφοπάνος, Δ/ντής Βιώσιμης Ανάπτυξης EΛΒΑΛ
Γεώργιος Μαυραγάνης, Δ/ντής Στρατηγικού Σχεδιασμού ΧΑΛΚΟΡ

«Έχοντας ήδη υιοθετήσει στην καθημερινότητά μας την πρακτική της υπεύθυνης λειτουργίας, γνωρίζουμε ότι τα θέματα ESG απασχολούν όλο και περισσότερο τους σημερινούς επενδυτές που αναγνωρίζουν ότι το προφίλ ρίσκου μιας εταιρείας δεν περιορίζεται στην ποιότητα και ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της, αλλά στον τρόπο που αφενός κατανοεί και αφετέρου αντιμετωπίζει τις προκλήσεις στα θέματα ESG. Η ανάλυση του ρίσκου εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, η ασφάλεια και υγεία των εργαζόμενων με την ανάπτυξη και εκπαίδευσή τους, μαζί με τη δέουσα επιμέλεια που δίνεται σε θέματα ESG της προμηθευτικής αλυσίδας, αποτελούν κρίσιμα κριτήρια αξιολόγησης μιας εταιρείας».

Κατερίνα Βασιλάκη, CFO στην Πλαίσιο Computers

«Για την Πλαίσιο, η εταιρική υπευθυνότητα και κυρίως ο θετικός αντίκτυπος των δραστηριοτήτων της στην ελληνική κοινωνία και οικονομία αποτελούν κεντρικό σημείο της εταιρικής στρατηγικής και ταυτότητάς μας. Δίνουμε έμφαση και στους τρεις πυλώνες ESG αντιλαμβανόμενοι την κοινωνία, το περιβάλλον και την εταιρική διακυβέρνηση ως εξίσου σημαντικούς «σταθμούς» για την εύρυθμη λειτουργία μιας επιχείρησης που θέλει να πρωταγωνιστήσει στην επόμενη μέρα. Δημοσιεύσαμε τον πρώτο κοινωνικό απολογισμό για το έτος 2017, ο οποίος αποτελεί μια καταγραφή του «οικοσυστήματος» στο οποίο δραστηριοποιούμαστε, αλλά μέχρι πρότινος δεν είχε αποτυπωθεί».

Έφη Κουτσουρέλη, Αντιπρόεδρος ΔΣ Ομίλου Quest και Πρόεδρος Επιτροπής ΔΣ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη

«Η σύνδεση των επενδύσεων και χρηματοδοτήσεων με τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα βιωσιμότητας – ιδιαίτερα θέματα συναφή με την κλιματική αλλαγή – είναι μια νέα σχετικά τάση, που αναμένεται τα προσεχή χρόνια να ενισχυθεί περαιτέρω. Πάντα πρωτοπόρος, ο Όμιλος Quest έχει αναγνωρίσει εγκαίρως ότι το θετικό αποτύπωμα ενός Οργανισμού, μέσα από την αναγνώριση και την ανταπόκριση σε ουσιαστικά θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη και την οικονομική επίδοση, και η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στη λειτουργία του Ομίλου γίνεται ολοένα πιο ουσιαστική».

Αλέξανδρος Κατσιάμπουλας, Διευθυντής Επιδόσεων Περιβάλλοντος, Κοινωνίας, Διακυβέρνησης (ESG) Ομίλου ΤΙΤΑΝ

«Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε πολύ αυξημένο ενδιαφέρον από πάρα πολλούς συμμετόχους, όπως επενδυτές, πελάτες και προμηθευτές αλλά και ανεξάρτητους οργανισμούς αξιολόγησης επιδόσεων, για τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Διακυβέρνησης (ESG). Προς αυτή την κατεύθυνση, και με στόχο την τυποποίηση και τη σύνδεση των ουσιωδών πληροφοριών ESG, βρίσκεται σε εξέλιξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο η διαβούλευση για την κατάρτιση νέων κανονισμών, οδηγιών και προτύπων. Για τον Όμιλο ΤΙΤΑΝ, η έκδοση ετήσιων απολογισμών που περιλαμβάνουν εκτός από τα οικονομικά αποτελέσματα και τα μη χρηματοοικονομικά αποτελέσματα αποτελεί παράδοση σχεδόν 40 ετών».

Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου: Πράσινη ανάπτυξη & ESG διαμορφώνουν το νέο επιχειρηματικό περιβάλλον

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια πρόκληση για την κοινωνία αλλά και την οικονομία. Πώς αντιμετωπίζετε στον ΣΕΒ αυτή την πρόκληση;

Η ατζέντα της κλιματικής αλλαγής αποτελεί σταθερή προτεραιότητα, γεγονός που επιβεβαιώνεται από σειρά έγκαιρων παρεμβάσεων του Συμβουλίου ΣΕΒ για την Βιώσιμη Ανάπτυξη. Το 2009 υλοποιήθηκε ανοικτή εκδήλωση με θέμα «Βιώσιμη Ανάπτυξη και Κλιματική Αλλαγή» και κεντρικό ομιλητή τον Sir Nicholas Stern. Το 2010 ακολούθησε το Συμπόσιο με θέμα «Ενεργειακά Αποδοτικά κτίρια», ενώ ήδη το 2011, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα μελέτης για τις προοπτικές μείωσης των Αερίων του Θερμοκηπίου στην Ελλάδα (ΑτΘ). Τα παραπάνω, είναι απτά παραδείγματα δράσεων που είχαν στόχο να φέρουν πολύ έγκαιρα στον δημόσιο διάλογο και στην προσοχή της επιχειρηματικής κοινότητας την κλιματική αλλαγή.
Πεποίθησή μας παραμένει ότι η πράσινη ανάπτυξη συμβάλλει καίρια στη δημιουργία ενός επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος, με προοπτική και ανθεκτικότητα. Μαζί με την καινοτομία, την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, συνθέτουν σήμερα τα κύρια συστατικά για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και την απαραίτητη βάση προσέγγισης επιχειρηματικότητας και κοινωνίας.

Πώς επηρεάζεται η Ελληνική επιχειρηματικότητα από τις εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον αλλά και στην Ευρώπη, με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία;

Στην Ευρώπη, παρότι οι εκπομπές ΑτΘ είναι το 8% των παγκόσμιων, λειτουργεί από το 2005 ο πλέον δοκιμασμένος, αξιόπιστος και αποτελεσματικός μηχανισμός για την τιμολόγηση του ανθρακικού αποτυπώματος και την μείωση των εκπομπών. Σε συνδυασμό με την πρόσφατη πρόταση αναθεώρησης δεκατριών πολιτικών, που αποσκοπούν στην υλοποίηση του στόχου μείωσης των εκπομπών αυτών κατά 55% ως το 2030 (fit for 55), η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί παγκόσμιο υπόδειγμα τήρησης των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει από την Συμφωνία του Παρισιού.
Όμως, άλλες μεγάλες οικονομίες με σημαντικά ποσοστά στις παγκόσμιες εκπομπές ΑτΘ δεν ανταποκρίνονται στον ίδιο βαθμό και με την ίδια ταχύτητα. Όσο παραμένει διαφορά στο κόστος άνθρακα μεταξύ παραγωγών εντός και εκτός Ε.Ε. είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί στην μετάβαση η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων που αναλαμβάνουν το κόστος υλοποίησης των κλιματικών δεσμεύσεων.

Ο κίνδυνος «διαρροής άνθρακα», δηλαδή ο κίνδυνος μεταφοράς επενδυτικών δραστηριοτήτων σε περιοχές χωρίς (ή με μικρότερες) κλιματικές απαιτήσεις, στον οποίο ως χώρα είμαστε ιδιαίτερα εκτεθειμένοι λόγω γεωγραφικής θέσης είναι υπαρκτός. Το κόστος άνθρακα έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία δυο χρόνια, εντείνοντας την ανάγκη αντίμετρων ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος αυτός να γίνει πραγματικότητα με σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές αλλά και τελικά περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Το ερώτημα δεν βρίσκεται λοιπόν στο αν θα πρέπει να υλοποιηθεί η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, αλλά στο πώς θα γίνει αυτό. Στόχος των δράσεών μας είναι να αποτελέσουν όχι μόνο απάντηση στην κλιματική απειλή, αλλά να λειτουργήσουν προς όφελος μιας συμπεριληπτικής, μακροχρόνιας βιώσιμης ανάπτυξης στην οποία η επιχειρηματικότητα είναι μέρος της λύσης. Ρόλος μας είναι να συμβάλλουμε ώστε να γίνουν πράξη και στην χώρα μας οι τομές που απαιτούνται στον τρόπο που Πολιτεία, επιχειρηματικότητα αλλά και κοινωνία αντιλαμβάνονται και συνδιαμορφώνουν μέσω των επιλογών τους την μετάβαση στη νέα πραγματικότητα.

Οι μεγάλες εισηγμένες επιχειρήσεις αλλά και οι μη εισηγμένες θα πρέπει να αποκτήσουν στρατηγική ESG. Σε τι βαθμό είναι έτοιμες και πως θα επηρεαστεί θετικά ή αρνητικά η ανταγωνιστικότητα τους;

Η δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών στους τρεις πυλώνες «Περιβάλλον», «Κοινωνία» και «Διακυβέρνηση» (ESG) αποτελεί πλέον απαίτηση για περισσότερες επιχειρήσεις, μέσω της ευρωπαϊκής Οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες, θέτοντας πιο εξειδικευμένες απαιτήσεις ως προς την αναφορά και την εξακρίβωση των στοιχείων.

Αρκετές επιχειρήσεις και στην χώρα μας διαθέτουν πολυετή εμπειρία στη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών στοιχείων, όμως η διεύρυνση σε σχεδόν πενταπλάσιο αριθμό, σύμφωνα με εκτιμήσεις της E.E., συνιστά αδιαμφισβήτητα μια πρόκληση.

Αποτελεί πραγματικότητα ότι η συλλογή, επιβεβαίωση και δημοσιοποίηση δεδομένων ESG δεν είναι απλή διαδικασία. Ενέχει διαχειριστικό κόστος, αλλά και την «ανασφάλεια» της δημόσιας δέσμευσης και λογοδοσίας για βελτίωση, η οποία σε περιόδους έντονης μεταβλητότητας από εξωγενείς παράγοντες, όπως η τωρινή, είναι κατανοητή. Επιπλέον, παράγοντας ανησυχίας είναι ο απαιτούμενος όγκος και το είδος της παρεχόμενης πληροφορίας. Πόσα στοιχεία και σε ποιο βαθμό λεπτομέρειας είναι αρκετά, αποτελούν ερωτήματα που απασχολούν ακόμα και πιο ώριμες επιχειρήσεις.

Χρυσός κανόνας δεν υπάρχει. Υπάρχουν όμως τρία βασικά δεδομένα τα οποία η κάθε επιχείρηση θα πρέπει να λάβει υπόψιν της σταθμίζοντας παραμέτρους, όπως το μέγεθος, το εύρος δραστηριότητας και τα επιχειρηματικά της σχέδια για το μέλλον.

Πρώτον, το γεγονός ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον για εταιρείες που εφαρμόζουν με συνέπεια κριτήρια ESG αυξάνεται εκθετικά. Στην εκτίμηση ρίσκου τους, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα καθιστούν πλέον εμφανές ότι η απόφασή τους δεν συναρτάται μόνο με το χρόνο απόσβεσης και τα οικονομικά αποτελέσματα της επιχείρησης, αλλά συνδέεται και με την έκθεσή της σε καίρια περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα. Στην ετήσια έκδοση του World Economic Forum «Global Risks Report», άλλωστε, τα θέματα κλίματος, βιοποικιλότητας και φυσικών πόρων βρίσκονται σταθερά πλέον στην κορυφή της αξιολόγησης, ως οι πιο κρίσιμοι και πιο πιθανοί κίνδυνοι.

Δεύτερον, η αξιοποίηση κριτηρίων ESG ως μια διαδικασία αυτοελέγχου και αυτορρύθμισης με προφανή τα πλεονεκτήματα στην βελτιστοποίηση παραγωγικών διεργασιών, εσωτερικής οργάνωσης, αλλά και αποτελεσματικότερου ελέγχου των κινδύνων συμμόρφωσης που μπορούν να επηρεάσουν ή ακόμα και να διακόψουν (έστω παροδικά), πλήρως ή μερικώς, την λειτουργία της.

Τρίτον, η συνεπαγόμενη βελτίωση των σχέσεων με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που αποτελεί πολύτιμο κεφάλαιο εμπιστοσύνης σε περιόδους μεταβλητότητας, παρακαταθήκη εταιρικής φήμης, στοιχείο διατήρησης, αλλά και προσέλκυσης ταλέντων, καθώς και κριτήριο επιλογής από την νέα γενιά καταναλωτών που λαμβάνουν υπόψιν τους τέτοια κριτήρια.

Η πραγματική ευκαιρία στα κριτήρια ESG είναι να προωθήσουν στην πράξη επενδύσεις προς την βιώσιμη ανάπτυξη της επιχείρησης και να αποτελέσουν εργαλείο των διοικήσεων που καλούνται να λάβουν αποφάσεις σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης αβεβαιότητας και πολυπλοκότητας. Υπό την προϋπόθεση αυτή, μόνο θετική μπορεί να είναι η επίδρασή τους στην ανταγωνιστικότητα σήμερα και στο μέλλον.

Premia Properties: Ένας ηγέτης της Βιώσιμης Ανάπτυξης

Η αναπτυξιακή πορεία της Premia Properties είναι εντυπωσιακή. Ποια είναι τα στοιχεία αυτής της πορείας;

Χαίρομαι που αναγνωρίζετε το μέγεθος της αναπτυξιακής πορείας της Premia. Θέλω να τονίσω ότι αυτή η πορεία, αλλά κυρίως αυτή που έπεται, είναι καταρχήν αποτέλεσμα 4 βασικών παραμέτρων, ήτοι:

Διοίκηση και Εταιρική Διακυβέρνηση. Η ύπαρξη μιας κορυφαίας ομάδας εξειδικευμένων στελεχών, συνδυάζοντας την την τεχνογνωσία και την εξειδίκευση, με την αποδεδειγμένη ικανότητα ανάπτυξης έργων και παραγωγής αποτελεσμάτων. Παράλληλα, η εταιρική διακυβέρνηση έχει πλαισιωθεί από μέλη του διοικητικού συμβουλίου, που συνδυάζουν βέλτιστες πρακτικές και γνώση σε Ελλάδα και Ευρώπη.

Στρατηγική. Παραμένοντας προσηλωμένοι στο στρατηγικό μας πλάνο, κοιτάμε την αγορά, έχουμε στενές επαφές με την επενδυτική κοινότητα και επενδύουμε σε στρατηγικά αναπτυσσόμενους και επιλεγμένους τομείς. Παράλληλα, μεταφέρουμε και εφαρμόζουμε στην Ελλάδα, τις βέλτιστες πρακτικές και τη τεχνογνωσία της βασικής μας μετόχου, Sterner Stenhus.
Βιώσιμη Ανάπτυξη. Η Premia έχει δεσμευτεί στους δείκτες ESG και στην Βιώσιμη Ανάπτυξη. Αυτή η δέσμευση επιβραβεύτηκε πρόσφατα από την είσοδο της εταιρείας στον ESG Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Η σωστή επιλογή της στρατηγικής, και η υλοποίηση της διαμόρφωσης ενός ισορροπημένου χαρτοφυλακίου, εξασφαλίζει αφενός ισχυρές ταμειακές ροές, και αφετέρου αειφορία.

Μετοχική Βάση. Η Sterner Stenhus του Έλληνο-Σουηδού Ηλία Γεωργιάδη, βρίσκεται στο πλευρό της Premia από την πρώτη στιγμή. Παράλληλα και η διεθνής και η ελληνική επενδυτική κοινότητα, έχει δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στην εταιρεία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, όχι μόνο την εξασφάλιση ευρωστίας, αλλά την επικέντρωση στη διαμόρφωση αποτελέσματος για τους μετόχους της Premia.

Αυξήσατε με μεγάλη επιτυχία το μετοχικό σας κεφάλαιο προσελκύοντας Έλληνες και ξένους επενδυτές. Πως φτάσατε σε αυτό το γεγονός;

H Premia έχει προβεί 3 φορές σε αύξηση του ΜΤΚ με τελευταία αυτή του προηγούμενου καλοκαιριού, με αποτέλεσμα την υπερκάλυψη αλλά και την προσέλκυση πλήθους ξένων επενδυτών αυξάνοντας την ευρεία διασπορά της μετοχής (free flow).

Αξίζει να σημειωθεί πως πλέον, ένας εκ των βασικών επενδυτών της εταιρείας, είναι ο Σουηδικός γίγαντας του Real Estate, Balder, με παρουσία σε 6 χώρες, στην οποία CEO είναι ο μεγιστάνας Erik Selin, που συγκαταλέγεται στους 750 πιο πλούσιους ανθρώπους του κόσμου, σύμφωνα με το Forbes, με περιουσία ύψους 5,1 δις δολαρίων.

Η Premia έφτασε σε αυτό το γεγονός, έχοντας προηγουμένως επενδύσει σε μία ομάδα ανθρώπων που διαθέτει σαφή προσανατολισμό στο αποτελέσματα με σπουδαίες ικανότητες στην επιχειρηματικότητα, την ανάπτυξη και αναβάθμιση έργων, καθώς και τη διαχείριση και εξέλιξη των ανθρώπων, με μία ιδιαίτερα αναπτυγμένη κουλτούρα εταιρικής διακυβέρνησης.

Το χαρτοφυλάκιο της εταιρείας σημείωσε μεγάλη αύξηση μέσα σε ένα χρόνο. Πως αξιολογείτε αυτή την εξέλιξη;

Στην Premia Properties στοχεύουμε στην δυναμική ανάπτυξη, η οποία στηρίζεται στην εγκεκριμένη και καλά δομημένη επενδυτική πολιτική, με στόχο την βιώσιμη ανάπτυξη, την διαμόρφωση βέλτιστης μίξης χαρτοφυλακίου και την ποιότητα των μισθωτών και συνεργατών της που θα της εξασφαλίσουν τα έσοδα και τα υγιή περιθώρια κέρδους και αντίσταση στα δεδομένα της κρίσης όπως η πανδημία.

Έχουμε καταφέρει να αυξήσουμε το μέγεθος του χαρτοφυλακίου της από επτά (7) ακίνητα αξίας €65,9 εκ. πριν από περίπου ένα χρόνο σε είκοσι επτά (27) σήμερα, αγγίζοντας τα €180 εκ., συμπεριλαμβανομένων και των συμβάσεων διαχείρισης των σχολίων, και ως αποτέλεσμα είμαστε σήμερα η πλέον ραγδαία αναπτυσσόμενη εταιρεία στο κλάδο.

Η εταιρεία εντάσσεται στο δείκτη ESG του χρηματιστηρίου. Τι σημαίνει για σας αυτή η εξέλιξη;

Στην Premia φιλοδοξούμε να είμαστε μεταξύ των ηγετών της Βιώσιμης Ανάπτυξης και Υπεύθυνης Επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Η πρόσφατη ένταξη της Εταιρείας μας στον δείκτη ESG του Χρηματιστηρίου Αθηνών αναμένουμε να λειτουργήσει ως σημαντικός «δίαυλος» προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων από την Ελλάδα και το εξωτερικό καθώς είναι πλέον ένα κριτήριο που συγκαταλέγεται μεταξύ των παραμέτρων που εξετάζονται από θεσμικούς επενδυτές.

Άρα για εμάς, η Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι καθοριστικός τρόπος λειτουργίας και διοίκησης ώστε να διασφαλίσουμε την καλύτερη εξυπηρέτηση των συνεργατών μας, τη φροντίδα του περιβάλλοντος, την διαμόρφωση κατάλληλου εργασιακού περιβάλλοντος με διαρκή μέριμνα της υγείας και της ευημερίας των εργαζομένων μας, εξασφαλίζοντας μακροπρόθεσμα κέρδη για τους μετόχους μας.

Εδώ θέλω να ευχαριστήσω την ομάδα μου και πιο ειδικά την Άννα Παρίση και τη Βιβή Βέργου, για την προσήλωση και τις προσπάθειες τους για την επίτευξη αυτού του μεγάλου του στόχου, προσπάθειες που επιβραβεύθηκαν με την επιλογή της Premia ως μοναδική εταιρεία του κλάδου που έχει ενταχθεί στον Ελληνικό Κώδικα Βιωσιμότητας, και σύντομα στον Ευρωπαϊκό Κώδικα Βιωσιμότητας.

Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί την Premia Properties από τις άλλες εταιρείες του κλάδου;

Είμαστε μία εταιρία με φρέσκια προσέγγιση στο real estate. Bασιζόμαστε στους ανθρώπους μας αλλά και σε στρατηγικές συνεργασίες που μας εξελίσσουν. Έχουμε την χαρά και τύχη να μπορούμε να αξιολογούμε βέλτιστες στρατηγικές επιλογές και πρακτικές, που έχουν εφαρμόσει επιτυχώς οι ίδιοι οι μέτοχοι μας σε εξαιρετικά προηγμένες και απαιτητικές αγορές.

Δημιουργούμε μακροχρόνιες σχέσεις εμπιστοσύνης με τους ενοικιαστές μας μέσα από την ενεργή διαχείριση ακινήτων & συστηματική διαχείριση εγκαταστάσεων.

Έχουμε διαμορφώσει μια κουλτούρα δέσμευσης στην υποστήριξη των τοπικών κοινοτήτων στις περιοχές δραστηριοποίησης, ενώ ο στόχος μας είναι η περαιτέρω διεύρυνση της βάσης των μετόχων μας, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε όλους να επενδύσουν και να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που προσφέρει η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα και η αναπτυξιακή πορεία της εταιρείας μας.

Όλα αυτά, πλέον των 4 βασικών παραμέτρων που ανέφερα στην αρχή, διαφοροποιούν την Premia Properties από τις άλλες εταιρείες του κλάδου.

Ποιες είναι οι προοπτικές για το μέλλον;

Έχουμε ένα ισχυρό και δημόσια εκφρασμένο όραμα, αναζητώντας συνεχώς επενδυτικές ευκαιρίες ανώτερης απόδοσης. Με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της στρατηγικής μας θέση Premia, υποβάλαμε αίτηση για την αδειοδότηση της εταιρείας ως Ανώνυμη Εταιρία Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας («ΑΕΕΑΠ»).

Ο βραχυπρόθεσμος στόχος μας, μέχρι τον Ιούνιο του 2022, είναι η συνολική αξία του χαρτοφυλακίου ακινήτων της να ανέρχεται σε 300 εκατ. Ευρώ, ενώ σε βάθος πενταετίας, στόχος μας είναι να έχει δεκαπλασιαστεί η αξία του χαρτοφυλακίου σε ακίνητα ανεβάζοντας τη συνολική αξία του χαρτοφυλακίου της σε 1 δισ. ευρώ.

Βασιλική Λαζαράκου: Μονόδρομος η μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με όρους ESG

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα καίριας σημασίας θέμα που απασχολεί κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και πολίτες. Πόσο δύσκολη είναι η μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με όρους ESG; Θεωρείτε εφικτούς τους περιβαλλοντικούς, ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2050;

Η κλιματική αλλαγή απασχολεί σήμερα κυβερνήσεις, πολίτες και επιχειρήσεις λόγω των σύνθετων κινδύνων που ενέχει και της ανάγκης για άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το 2019 έθεσε ως αναπτυξιακή στρατηγική ολόκληρης της Ευρώπης την μετάβαση σε μια καθαρή, κυκλική οικονομία τη γνωστή Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.

Στόχος είναι να μετατραπεί η Ένωση σε μία οικονομία κλιματικά ουδέτερη, με μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 και η οικονομική ανάπτυξη να αποσυνδεθεί ή να επιτυγχάνεται με κατανάλωση πόρων εντός βιώσιμων ορίων.

Οι συγκεκριμένοι στόχοι έχουν μετουσιωθεί σε νομική δέσμευση με το Ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα, το οποίο έχει τεθεί σε ισχύ και προβλέπει τις διαδικασίες και τα μέσα για την επίτευξη των στόχων.

Να επισημάνω στο σημείο αυτό ότι με βάση τα τελευταία στοιχεία για το κλίμα, η μέση θερμοκρασία της γης αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,7 βαθμούς έως το τέλος του αιώνα, το οποίο απέχει δραματικά από τον στόχο της Συμφωνίας των Παρισίων. Επομένως διαφαίνεται ότι οι στόχοι που έχουμε θέσει όχι μόνο είναι τουλάχιστον αναγκαίοι.

Σε κάθε περίπτωση, η μετάβαση δεν θα είναι εύκολη, διότι συνεπάγεται κόστη και ενέχει κινδύνους, όπως κάθε μετάβαση.

Τις προκλήσεις αυτές η ΕΕ στοχεύει να αντιμετωπίσει με τον επενδυτικό πυλώνα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, το λεγόμενο επενδυτικό σχέδιο «Βιώσιμη Ευρώπη» (SEIP).

Μάλιστα για το σκοπό αυτό, αναμένεται μία κινητοποίηση βιώσιμων επενδύσεων ύψους τουλάχιστον 1 τρισ. ευρώ κατά την επόμενη δεκαετία. Το σχέδιο περιλαμβάνει και τον Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης, για την κινητοποίηση επενδύσεως ύψους τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ κατά την περίοδο 2021-2027 για τη στήριξη των εργαζομένων και των πολιτών στις περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση.

Η μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με όρους ESG (Περιβάλλον – Κοινωνία- Διακυβέρνηση) είναι πλέον μονόδρομος, δεδομένης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και των κεφαλαίων που θα διατεθούν για τον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας και την στροφή σε οικονομικές δραστηριότητες που ενσωματώνουν την βιώσιμη ανάπτυξη.

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς πώς υποστηρίζει τις εισηγμένες επιχειρήσεις ώστε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα;

Έχει εντατικοποιηθεί από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αλλά και από άλλους φορείς όπως το ΧΑ η διαδικασία ενημέρωσης των συμμετεχόντων στην αγορά ως προς τα θέματα ESG. Η ΕΚ έχει δημιουργήσει μία εσωτερική ομάδα με έμπειρα στελέχη όπως η κα. Παπαοικονόμου, η κα Μπιτσάκου, ο κ. Γιαννόπουλος, η κα. Βώκου, ο κ. Παπαδημητρίου, η κα. Χωματά, οπου ασχολείται με τα θέματα αυτά και παρακολουθεί τις αντίστοιχες επιτροπές στην ESMA.

Επίσης στην ιστοσελίδα της ΕΚ και σε ανακοινώσεις της παρέχεται σημαντική ενημέρωση προς τους συμμετέχοντες στην κεφαλαιαγορά. Τέλος οι ενημερώσεις που παρέχονται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, τόσο μέσω σεμιναρίων όσο και από τις ιστοσελίδες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι αναλυτικές και επικαιροποιούνται συνεχώς.

Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να κάνει μια εισηγμένη επιχείρηση για να αποκτήσει στρατηγική ESG;

Οι εισηγμένες εταιρίες πρέπει να ενσωματώσουν τα κριτήρια ESG στην στρατηγική τους άμεσα. Οι εταιρίες θα πρέπει καταρχήν να διερευνήσουν ποιοι θα μπορούσαν να είναι οι βραχυπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι στόχοι τους και να σχεδιάσουν έναν οδικό χάρτη (roadmap) μετασχηματισμού με όλες τις απαραίτητες ενέργειες στις οποίες θα πρέπει να προβεί για να ενσωματώσει σταδιακά τα κριτήρια αυτά. Στο πλαίσιο αυτό οφείλουν να δημιουργήσουν και έναν μηχανισμό δημοσιοποίησης αναφορών γύρω από το ESG.

Για την επίτευξη των ως άνω στόχων, μερικές ενδεικτικές ενέργειες είναι:

  • Διενέργεια αξιολόγησης σημαντικότητας (mate-riality assessment) για την αναγνώριση των κριτήριων ESG που είναι πιο σημαντικά για την συγκεκριμένη εταιρεία και τα οποία είναι σε ευθυγράμμιση με τις εταιρικές της στρατηγικές.
  • Διενέργεια συγκριτικής αξιολόγησης σε σχέση με ανταγωνιστές ή και ομότιμη ομάδα (peer group) ώστε να διαπιστωθεί η ενσωμάτωση των κριτηρίων αυτών από το συγκεκριμένο τομέα δραστηριοποίησης.
  • Υιοθέτηση συστηματικής προσέγγισης για τον προσδιορισμό και ανάλυση των κινδύνων που σχετίζονται με τα κριτήρια ESG.
  • Προσδιορισμός Βασικών Δεικτών Απόδοσης (KPIs) και στόχων για τη μέτρηση και την αξιολόγηση των ESG επιδόσεων, με στόχο τη βελτίωση τους βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα.

Πρόσφατα αναφέρετε πως από την 1η Ιανουαρίου του 2022 θα καταστεί υποχρεωτική η γνωστοποίηση πληροφοριών ESG για τις μεγάλες εισηγμένες. Ποια είναι τα επόμενα βήματα
σε θεσμικό επίπεδο;

Είναι σημαντικό να αναφερθούμε στο τι ισχύει σήμερα σε σχέση με τις γνωστοποιήσεις γενικότερα καθώς αυτοί οι κανόνες είναι που θα προσδιορίσουν το πλαίσιο πληροφόρησης που θα οφείλουν να παράσχουν οι εισηγμένες εταιρίες. Στο πλαίσιο λοιπόν της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη βιώσιμη χρηματοδότηση έχουν μέχρι σήμερα εκδοθεί τα ακόλουθα βασικά ευρωπαϊκά νομοθετήματα καθένα από τα οποία βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο της νομοθετικής διαδικασίας:
α) O Κανονισμός της Ταξινομίας (ΤΑΧΟNOMY Regulation), ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 12.7.2020 αφορά κυρίως στο ποια οικονομική δραστηριότητα μπορεί να χαρακτηρίζεται ως περιβαλλοντικά βιώσιμη. Αναμένεται η σταδιακή εφαρμογή του, με πρώτο ορόσημο την 1.1.2022 για συγκεκριμένες γνωστοποιήσεις και την 1.1.2023 για άλλες. Συγχρόνως ολοκληρώνεται η επεξεργασία των κατ΄εξουσιοδότηση Ρυθμιστικών Τεχνικών Προτύπων.
β) ο Κανονισμός περί γνωστοποιήσεων αειφορίας στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (SFDR) που τέθηκε σε εφαρμογή στις 10.3.2021 και αφορά γνωστοποιήσεις αειφορίας για τις πολιτικές που εφαρμόζουν οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές και οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι και για τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα που διαθέτουν.
γ) ο Κανονισμός στον τομέα αναφοράς για τους δείκτες του κλίματος (Climate Benchmarks Regu-lation), ο οποίος εφαρμόζεται από τον Απρίλιο του 2020.
Επίσης, έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή προτάσεις Κανονισμών όπως η πρόταση Κανονισμού για Πρότυπο για τα ευρωπαϊκά πράσινα ομόλογα (ΕU Green Bond Standard) και Οδηγίας, όπως η πρόταση Οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες (CSRD), η οποία αναμένεται να τροποποιήσει το υφιστάμενο πλαίσιο που ισχύει για την μη χρηματοοικονομική κατάσταση που δημοσιεύουν οι μεγάλες εταιρίες.

Αναφορικά με τις εισηγμένες εταιρείες, θα ήθελα να σημειώσω ότι σήμερα οι μεγάλες μόνο εταιρίες (δηλαδή αυτές που κατά την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού τους υπερβαίνουν το μέσο αριθμό 500 εργαζομένων κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους) έχουν υποχρέωση να περιλαμβάνουν στην έκθεση διαχείρισης μία μη χρηματοοικονομική κατάσταση με ειδικότερες πληροφορίες για θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης. Αυτό πρόκειται να διαφοροποιηθεί με την προαναφερόμενη πρόταση Οδηγίας που προβλέπει ότι η υποχρέωση για την έκθεση αυτή θα επεκταθεί σε όλες τις εισηγμένες εταιρίες εκτός από τις μικροεπιχειρήσεις (micro-entities).

Η πρόταση αυτή αναμένεται να υιοθετηθεί από τα ευρωπαϊκά όργανα εντός του 2022 όπως και η σύνταξη των σχεδίων προτύπων αναφοράς βιωσιμότητας. Κατά συνέπεια, οι απαιτήσεις γνωστοποίησης της CSRD θα ισχύουν από τον Ιανουάριο του 2023 για όλες τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Πώς μπορούν να προστατευτούν οι επενδυτές και οι καταναλωτές από το greenwashing; Ποια είναι τα σημάδια που προδίδουν τέτοιες πρακτικές;

Να επισημάνουμε ότι ένας από τους στόχους της ΕΕ ήταν η προστασία των καταναλωτών/ επενδυτών από το greenwashing και για το λόγο αυτό τόσο στον Κανονισμό SFDR όσο και στον Κανονισμό για την Ταξινομία (TR) έχει ορίσει την έννοια του greenwashing και εφαρμόζει κανόνες για την καταπολέμησή του.

Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω του προσδιορισμού με επιστημονικά κριτήρια των επιστημονικών δραστηριοτήτων που θεωρούνται περιβαλλοντικά βιώσιμες (TR), και της θέσπισης συγχρόνως εναρμονισμένων κανόνων γνωστοποιήσεων που αφορούν στην πληροφόρηση που παρέχεται στους καταναλωτές/επενδυτές για τα χαρακτηριστικά των χρηματοπιστωτικών προϊόντων, ως προς τα esg στοιχεία τους (SFDR).

Ειδικότερα ο Κανονισμός SFDR θεσπίζει γνωστοποιήσεις για τα “Dark green products” (SFDR αειφόρες επενδύσεις ή TR περιβαλλοντικά βιώσιμες επενδύσεις) και τα“Light green products” δηλ. τα προϊόντα που προωθούν περιβαλλοντικά ή/και κοινωνικά χαρακτηριστικά, λαμβάνοντας υπόψη τις αρνητικές εξωτερικές συνέπειες των επενδύσεων στο περιβάλλον ή στην κοινωνία (externalities).

Ως εκ τούτου ήδη από 10-3-2021 οι διαχειριστές κεφαλαίων οφείλουν να γνωστοποιούν για τα dark green & light green products που διαθέτουν, τον τρόπο με τον οποίο θα επιτευχθεί ή επιτυγχάνεται το δηλωμένο επίπεδο βιωσιμότητάς τους ή η φιλοδοξία βιωσιμότητας, στα προσυμβατικά έγγραφα των προϊόντων αυτών και στους ιστοτόπους τους. Ως προς τις περιβαλλοντικά βιώσιμες επενδύσεις, οι σχετικές πληροφορίες θα γνωστοποιούνται από την 1.1.2022 ή 1.1.2023 ανάλογα με την περίπτωση.

Επομένως, οι επενδυτές λαμβάνοντας υπόψη την προβλεπόμενη πληροφόρηση, όπως τα περιουσιακά στοιχεία στα οποία τοποθετείται το προϊόν που θέλουν να επενδύσουν, την επενδυτική στρατηγική που ακολουθείται, τον τρόπο με τον οποίο εντάσσονται σε αυτήν esg κριτήρια (πχ δείκτες βιωσιμότητας), το πόσο δεσμευτικά είναι για τον διαχειριστή του χαρτοφυλακίου, δύνανται να διαμορφώσουν ακριβή εικόνα, αποφεύγοντας τα προϊόντα με ψευδοοικολογική ταυτότητα (greenwashing).

Σε τι βαθμό έχει αρχίσει να αλλάζει η επενδυτική κουλτούρα στη χώρα μας; Οι επενδυτές λαμβάνουν υπόψιν τους την ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στη στρατηγική των εταιρειών;
Οι εισηγμένες εταιρίες κατανοούν τη σημασία των παραπάνω κριτηρίων λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος που εκδηλώνεται το τελευταίο χρονικό διάστημα από τους επενδυτές ως προς το ESG και ιδιαίτερα από τους ξένους θεσμικούς. Είναι κρίσιμη επομένως η προσπάθεια ενσωμάτωσης των κριτηρίων αυτών στη στρατηγική των εισηγμένων ώστε να παραμείνουν ελκυστικές και ανταγωνιστικές στην ευρωπαϊκή και διεθνή σκηνή.

Στην Ελλάδα έχουμε χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πως θα ενταχθούν αυτές οι επιχειρήσεις στο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης;

Οι κανονιστικές απαιτήσεις για τις εισηγμένες ΜΜΕ (Μικρομεσαίες επιχειρήσεις), σε σχέση με τα θέματα ESG θα ισχύσουν σε ένα μεταγενέστερο στάδιο σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις. Τα πρότυπα βιωσιμότητας θα είναι απλούστερα και συγκεκριμένα, με βάση το σχέδιο Οδηγίας CSRD προβλέπεται ότι οι απαιτήσεις για γνωστοποίηση έκθεσης βιωσιμότητας θα ισχύουν τρία χρόνια μετά την εφαρμογή τους στις μεγάλες εταιρείες, δηλαδή από το οικονομικό έτος 2026, δεδομένης της οικονομικής δυσκολίας που αντιμετωπίζουν ως αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19.

Θεωρώ όμως ότι είναι πολύ πιθανό να τεθεί και νωρίτερα από πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα ως προϋπόθεση για τη χρηματοδότησή τους η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στη στρατηγική τους. Γιατί στο τέλος της ημέρας, η ενσωμάτωση αυτή δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία απάντηση στην απαίτηση των καταναλωτών για περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνες εταιρίες.

ESG+: Το πρώτο περιοδικό για το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση

Στις σελίδες του ESG+ θα βρείτε πρωτότυπα ρεπορτάζ, αποκλειστικές συνεντεύξεις και εμπεριστατωμένα άρθρα για την εφαρμογή κριτηρίων βιωσιμότητας (ESG) σε κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα.

Στο πρώτο τεύχος παραχώρησαν συνέντευξη η Αλεξάνδρα Σδούκου, Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία αναφέρθηκε στη στρατηγική που οδηγεί την Ελλάδα στην εκπλήρωση των ενεργειακών και κλιματικών της στόχων. Η Βασιλική Λαζαράκου, Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, που μίλησε για την κλιματική αλλαγή, την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και για το πώς οι επιχειρήσεις θα αποκτήσουν στρατηγική ESG. Ο Christian Kettel Thomsen, Αντιπρόεδρος της EIB σε Ελλάδα και Κύπρο, μίλησε για την επόμενη μέρα στις ελληνικές επιχειρήσεις και τη δυναμική εισβολή των πράσινων ομολόγων στην αγορά. Η Ελένη Μυριβήλη, Αντιδήμαρχος Πρασίνου, Αστικής Ανθεκτικότητας και Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή στον Δήμο Αθηναίων, μας παρουσίασε τα σχέδιά της ως πρώτη Chief Heat Officer της Ευρώπης για μια πιο βιώσιμη Αθήνα. Ο Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου, Γενικός Διευθυντής του Συμβουλίου ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, αναφέρθηκε στο πώς πράσινη ανάπτυξη και ESG διαμορφώνουν το νέο επιχειρηματικό περιβάλλον.

Στο ESG+ αρθρογραφούν σημαντικοί φορείς που επηρεάζουν την εξέλιξη του sustainability στη χώρα μας. Η Μαρία Αλεξίου, Πρόεδρος του Δικτύου CSR Hellas, ο Κρις Αίσωπος, Πρόεδρος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών, η Αθηνά Χατζηπέτρου, Προέδρος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, η Natasha Martsekis, ΔΣ στην ΕΛΠΕ, Ανεξάρτητο Μη Εκτελεστικό Μέλος της Fourlis Trade Estates και Secretary General στο NED Club of Greece, η Ιζαμπέλλα Τσίρμπα, Δικηγόρος Χρηματοικονομικού Δικαίου, η Σάντυ Φαμελιάρη, Υπεύθυνη Προγραμμάτων για την Κλιματική Αλλαγή, στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace, ο Νίκος Αυλώνας, Πρόεδρος Κέντρου Αειφορίας (CSE), οι Χάρης Δούκας, Αν. Καθηγητής ΕΜΠ και Αλέξανδρος Νίκας, Δρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΜΠ.

Αξίζει επίσης να διαβάσετε τα ειδικά θέματα που έχουμε στο πρώτο τεύχος. Μιλάμε για το Athens ESG Index στο οποίο φιλοξενούνται οι τοποθετήσεις δεκαοκτώ εκπρόσωπων εταιρειών, οι οποίες στρατεύονται υπέρ της αειφορίας, συγκεντρώνοντας πάνω τους το ενδιαφέρον του επενδυτικού κόσμου. Φωτίζουμε τα Green, Social και Sustainability Bonds ένα νέο είδος ομολόγων που εισβάλει δυναμικά στην αγορά. Παρουσιάζουμε τέλος το Financial Reporting σε σχέση με τα ESG, τη βιομηχανία της Ενέργειας, τα αποτελέσματα του COP26, καθώς και διεθνή θέματα. Καλή ανάγνωση.