Αν θέλαμε να εντοπίσουμε έναν τομέα της οικονομίας που βρίσκεται αναμφίβολα στο επίκεντρο της προσοχής για τις μεγάλες αλλαγές που συντελούνται, αυτός θα ήταν σίγουρα ο κλάδος της Ενέργειας. Όχι μόνο για τις εύλογες ανησυχίες που έχει προκαλέσει η αύξηση του ενεργειακού κόστους τελευταία αλλά και για τις τεράστιες επενδύσεις στο πλαίσιο του μετασχηματισμού του, με στόχο – μεταξύ άλλων – τη παροχή πιο φιλικών μορφών ενέργειας προς το περιβάλλον.
Οι κατευθυντήριες γραμμές, οι κοινοτικοί και κατ’ επέκταση εθνικοί στόχοι με γνώμονα την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τελικό σκοπό την επίτευξη μιας αειφόρου ανάπτυξης είναι σύνθετοι και συνάμα φιλόδοξοι, όπως εκτιμούν οι ειδικοί.
Ενδεικτικά στην Ελλάδα, ο νέος κλιματικός νόμος – που είναι υπό διαβούλευση – θα θέσει ποσοτικούς στόχους για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% το 2030 σε σχέση με το 1990, κατά 80% το 2040, με απώτερο στόχο την κλιματική ουδετερότητα το 2050, που προβλέπεται και από την κοινοτική νομοθεσία.
Επιμέρους αλλά βασικές ρυθμίσεις σε σημαντικούς τομείς έρχονται να αναδιαμορφώσουν το τοπίο:
Για παράδειγμα, ως το 2030 η χώρα καλείται να αυξήσει το μερίδιο ΑΠΕ στο 70% όσον αφορά τη τελική κατανάλωση.
Παράλληλα, οι ρυπογόνες επιχειρήσεις υποχρεούνται να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 30% έως το 2030 σε σχέση με το 2022. Όλες οι επιχειρήσεις με περισσότερους από 500 εργαζόμενους θα δημοσιεύουν κάθε χρόνο εκθέσεις με το ανθρακικό τους αποτύπωμα.
Την ίδια ώρα, μόλις σε 2 χρόνια από τώρα (2023) θα απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης όπου υπάρχει επαρκές διαθέσιμο δίκτυο φυσικού αερίου. Από το 2025, απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης και από το 2030 απαγορεύεται σε όλα τα κτίρια η χρήση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης.
Στο τομέα των μεταφορών, από το 2030 θα επιτρέπεται η πώληση μόνο οχημάτων μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ ως το 2030 θα απαγορεύεται η χρήση μαζούτ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Αυτό σημαίνει ότι τα νησιά που δεν συνδέονται με καλώδιο θα πρέπει να στραφούν σε λύσεις όπως αυτές που εφαρμόζονται αλλού (Χάλκη, Τήλο κλπ), με ανανεώσιμες πηγές, αποθήκευση ενέργειας, συστήματα διαχείρισης της ενέργειας κ.ά.
Αυτά είναι λίγα μόνο από τα πολλά νέα που κομίζει η νέα «κανονικότητα» στο τομέα της Ενέργειας, δημιουργώντας ένα πολυσύνθετο παζλ για όλους: παραγωγούς και προμηθευτές ενέργειας, επιχειρήσεις με υψηλή κατανάλωση ενέργειας και απλούς πολίτες στο τρόπο που παράγουν και καταναλώνουν.
Στο πλαίσιο αυτό, το περιοδικό «ESG+» αναδεικνύει απόψεις ειδικών, ακαδημαϊκών και παραγόντων της αγοράς, οι οποίοι παραθέτουν πτυχές από τη δική τους οπτική, αναφορικά με την εν εξελίξει αυτή μετάβαση, υπό το πρίσμα των δεικτών ESG.
Κανένα «κομμάτι του παζλ» δεν είναι σημαντικότερο από το άλλο
Η περιβαλλοντική διάσταση (διάσταση “E” του ESG) δεν πρέπει να επισκιάζει τις άλλες δύο, όσον αφορά στην ενεργειακή μετάβαση.
Όπως εξηγεί ο κ. Χάρης Δούκας «μία αποτυχημένη διαχείριση των κοινωνικών επιπτώσεων (διάσταση “S”) της πράσινης μετάβασης δεν θα οδηγήσει μόνο σε αδρανή περιουσιακά στοιχεία και υποδομές (stranded assets). Θα οδηγήσει σε σημαντικές κοινωνικές ανισότητες, με κοινότητες και ανθρώπους να «αδρανοποιούνται» (stranded communities and people). Έναν τέτοιο κίνδυνο ζούμε σήμερα με την αύξηση του ενεργειακού κόστους, που επιτείνει το πρόβλημα της ενεργειακής ένδειας για μία μεγάλη μερίδα πολιτών».
Συμπληρώνει επίσης πως «σε ό,τι αφορά τη διάσταση “G”, αν τα κριτήρια ESG δεν βασίζονται σε ανοιχτά συστήματα και εργαλεία διακυβέρνησης, υποστηριζόμενα από ανοικτές επιστημονικές μεθοδολογίες που να «πιστοποιούν» τους ESG «ισχυρισμούς» εταιρειών ή διαχειριστών κεφαλαίων, τότε δεν θα προάγουν βιώσιμες πρακτικές αλλά θα οδηγούν σε πράσινη εξαπάτηση (green washing)».
Απαιτούνται ακόμη αρκετά βήματα – «κλειδί» η καινοτομία
Η ευαισθητοποίηση των επιχειρήσεων σε θέματα ESG συνεχώς εντείνεται, δεδομένης της αυξανόμενης ανησυχίας για την κλιματική κρίση και της επικείμενης υποχρεωτικότητας στη δημοσιοποίηση πληροφοριών ESG, σύμφωνα με τον κ. Νικόλα Κακογιάννη, General Manager, ResNovae LP – Investment & Business Consultants.
Εντούτοις, η ανάληψη δράσης σχετικά με την αξιολόγηση σε θέματα ESG και την υιοθέτηση μέτρων για την μετάβαση προς την βιωσιμότητα είναι περιορισμένη, με την αγορά να βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Οι εισηγμένες εταιρείες εμφανίζουν καλύτερη εικόνα λόγω της υποχρέωσης να συμμορφώνονται στις ελάχιστες κανονιστικές απαιτήσεις (Taxonomy, CSRD, NFRD), ενώ στον αντίποδα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν τον αδύναμο κρίκο της κατάστασης. Αυτό το γεγονός έγκειται αφενός στην έλλειψη σωστής ενημέρωσης για την αξιολόγηση της απόδοσης ESG και αφετέρου στον μεγάλο και ασαφή όγκο πληροφοριών σχετικά με τον τρόπο αναφοράς και παρακολούθησης ESG και το κόστος που συνδέεται με την μετάβαση σε ένα αειφόρο μοντέλο δράσης.
Ωστόσο, προβάλλει επιτακτική η ανάγκη για τις εταιρείες να προχωρήσουν πέρα από τη απλή συμμόρφωση στις κανονιστικές διατάξεις, στον ESG μετασχηματισμό ο οποίος να βασίζεται στην καινοτομία. Έτσι οι εταιρείες θα εξασφαλίσουν την ανθεκτικότητα τους στις αλλαγές και θα μπορέσουν να αποκτήσουν πρόσβαση σε ροές πράσινων κεφαλαίων.
Σύγχρονα εργαλεία αξιολόγησης ενεργειακών επενδύσεων και ESG δείκτες
Από τη πλευρά της η κα Χαρά Καρακώστα, Chemical Engineer, PhD, MSc, Dipl. Eng, αναδεικνύει το γεγονός πως «στην προώθηση των επενδύσεων προς αυτή την κατεύθυνση οδηγεί και η έκρηξη των τιμών φυσικού αερίου που βιώνει τον τελευταίο καιρό η Ευρώπη, η οποία συμπαρασύρει σε πολύ υψηλά επίπεδα και τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Ταυτόχρονα, η μεγάλη αύξηση των τιμών των ρύπων διοξειδίου του άνθρακα έχει σαν μονόδρομο την επιλογή για γρήγορη αποανθρακοποίηση. Έτσι λοιπόν, η μετάβαση σε δράσεις ESG συνιστά μια ασπίδα προστασίας από κρίσεις σαν αυτή που βιώνουμε σήμερα».
Κρίνεται, λοιπόν αναγκαία η ύπαρξη εργαλείων τα οποία θα διευκολύνουν τις επιχειρήσεις στον σχεδιασμό και την πραγματοποίηση επενδύσεων σύμφωνων με τις αρχές ESG, με το λιγότερο δυνατό κόστος.
Η κυρία Καρακώστα περιγράφει την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Triple-A, η οποία αξιολογεί ενεργειακές επενδύσεις ενσωματώνοντας τις αρχές ESG σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων του κτιριακού, της βιομηχανίας και των μεταφορών.
Τα εργαλεία αυτά θέτουν ως προτεραιότητα την αναγνώριση και ανάδειξη των πιο αποδοτικών έργων, με απώτερο σκοπό την λήψη της απαιτούμενης χρηματοδότησης για την υλοποίησή τους.
Η ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών για τα μεγάλα έργα ΑΔΜΗΕ
«Δεν θα υπερβάλλαμε εάν λέγαμε ότι μέσα στα προσεχή δέκα χρόνια ο Όμιλος ΑΔΜΗΕ πρόκειται να υλοποιήσει το μεγαλύτερο επενδυτικό πρόγραμμα στον τομέα της ενέργειας στην χώρα και ένα από τα μεγαλύτερα στην Νοτιοανατολική Ευρώπη», δηλώνει από τη πλευρά του ο Γιάννης Καράμπελας, Διευθύνων Σύμβουλος, ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών Α.Ε.
Έτσι, μέχρι το 2029 αναμένεται να ολοκληρωθούν οι διασυνδέσεις της νησιωτικής χώρας με το κεντρικό δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με εμβληματικό το έργο της διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική, το οποίο λειτουργεί ήδη, διασφαλίζοντας αφενός την ενεργειακή επάρκεια του νησιού και αφετέρου την εξοικονόμηση από τις ΥΚΩ 1 εκατ. ευρώ ημερησίως. Σημαντικά έργα επίσης είναι και η σύνδεση με το σύστημα των πολυάριθμων επενδύσεων ΑΠΕ, περιλαμβανομένων και των Αιολικών πάρκων και η ολοκλήρωση ή/και αναβάθμιση των διεθνών διασυνδέσεων με τις χώρες της ευρύτερης περιοχής μας.Τα έργα αυτά εξασφαλίζουν την ενεργειακή τροφοδοσία ολόκληρης της χώρας, με ταυτόχρονη μείωση των ρύπων που παράγονται από τη λειτουργία των πετρελαϊκών σταθμών παραγωγής στα νησιά. Στρατηγικής σημασίας είναι το 10ετές πρόγραμμα ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ το οποίο συμβάλει, μεταξύ άλλων, στη μετατροπή της Ελλάδος σε ενεργειακό κόμβο ΝΑ Ευρώπης και Μεσογείου.
Εντελώς «πράσινη» η EDPR ως το τέλος του 2030
Εντελώς απαλλαγμένη από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ως το 2025 και εντελώς «πράσινη» ως το 2030 θέλει να είναι η EDPR, όπως σχολιάζει ο κ. Αλέξανδρος Παρασκευόπουλος, Deputy Country Manager, EDPR Greece
Η εταιρεία Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, με ηγετική θέση στην Ιβηρική επεκτείνει ολοένα και περισσότερο το χαρτοφυλάκιό της και εισάγει νέες ΑΠΕ σε χώρες ανά τον κόσμο.
Παράλληλα προωθεί μια εταιρική κουλτούρα υπευθυνότητας και ορθολογικής χρήσης των πόρων, καθώς και την ανάκτηση των αποβλήτων αντί της διάθεσης αυτών μέσω της ανακύκλωσης και άλλων μέσων.
Υπογραμμίζει δε τον παράγοντα «ποικιλομορφία» ως στοιχείο ενεργοποίησης και διαφοροποίησης της καινοτομίας.
«Η δέσμευσή μας για ίσες επαγγελματικές ευκαιρίες έχει αναγνωριστεί από το Bloomberg Gender-Equality Index», τονίζει.
Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως ο όμιλος είναι εισηγμένος στον δείκτη αειφορίας Dow Jones Sustainability Index για 13 συνεχή έτη.
Δίκαιη ενεργειακή μετάβαση… χωρίς αποκλεισμούς
O πρώτος όμιλος που εξέδωσε ομόλογο γενικού σκοπού, άμεσα συνδεδεμένο με τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης του Ο.Η.Ε ήταν ο Όμιλος Enel.
«Έχουμε καθορίσει συγκεκριμένες στρατηγικές δεσμεύσεις και στόχους που σχετίζονται με τα ESG κριτήρια, όπως για παράδειγμα πολιτικές για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την εισαγωγή δεικτών βιωσιμότητας στην επιλογή των προμηθευτών μας», υπογραμμίζει από τη πλευρά του ο κ. Γιάννης Παπαδημητρίου, Επικεφαλής Επικοινωνίας Ευρώπης Enel Green Power.
H Enel Green Power στην Ελλάδα έχει παρουσία από το 2008 και σήμερα διαθέτει συνολική εγκατεστημένη ισχύ 482 MW, η οποία προέρχεται από 59 έργα ΑΠΕ που βρίσκονται σε 24 νομούς. Το πιο εμβληματικό έργο είναι ο Καφηρέας, μια συστοιχία 7 αιολικών πάρκων στη Νότια Εύβοια με συνολική ισχύ 154 MW, η οποία είναι και η μεγαλύτερη της χώρας. Σήμερα, αναπτύσσει ένα χαρτοφυλάκιο 1.5 GW, σε περιοχές όπως η Δυτική Μακεδονία και η Θεσσαλία, το οποίο περιλαμβάνει αιολικά, φωτοβολταϊκά και έργα ΑΠΕ σε συνδυασμό με μπαταρίες, όπως επίσης και αυτόνομες μπαταρίες (standalone).
«Για να εξασφαλίσουμε μια πετυχημένη και δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς, βρισκόμαστε σε συνεχή διάλογο με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και φυσικά με τις τοπικές κοινωνίες, για να εντοπίζουμε ευκαιρίες συνεργασίας και να καθορίζουμε από κοινού αποτελεσματικά μέτρα που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους», τονίζει ο κ. Παπαδημητρίου, σχολιάζοντας και τον εν εξελίξει δημόσιο διάλογο για τα αιολικά πάρκα.
Ψηφιακές τεχνολογίες στο «ταξίδι» του ενεργειακού μετασχηματισμού
«Η μακροχρόνια πεποίθησή μας είναι ότι η βιωσιμότητα δεν μπορεί να είναι μια μονοσήμαντη χρονικά δέσμευση. Σε αυτό το πλαίσιο, η Schneider Electric ενισχύει τους στόχους της για το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση κάθε τρία χρόνια», σημειώνει ο κ. Θανάσης Παπαθανασόπουλος, Sales Account Executive/Country Sustainability Leader της Schneider Electric.
Στους βραχυπρόθεσμους στόχους είναι το 80% των πωλήσεων να προέρχονται από «πράσινες υπηρεσίες», και η στήριξη συνεργατών στην εφοδιαστική αλυσίδα ώστε να μειώσουν το αποτύπωμα CO2 κατά 50%.
«Δεσμευόμαστε να επεκτείνουμε την πρόσβαση στην πράσινη ηλεκτρική ενέργεια σε 50 εκατομμύρια ανθρώπους και να εκπαιδεύσουμε 1 εκατομμύριο μη προνομιούχους ανθρώπους στη διαχείριση της ενέργειας», τονίζει. Περιγράφοντας τις λύσεις της Schneider Electric: «Μέσω της ανοιχτής, διαλειτουργικής αρχιτεκτονικής μας, το EcoStruxure, ενοποιούμε τα συστήματα της ενέργειας και του αυτοματισμού, προσφέροντας καινοτομία σε κάθε επίπεδο. Όλες οι λύσεις μας είναι ανοιχτές (software and hardware agnostic) και επεκτάσιμες. Προσφέρουμε την ενσωμάτωση εξοπλισμού, λογισμικού και υπηρεσιών με κυβερνοασφάλεια από άκρο-σε-άκρο, τόσο σε επίπεδο Cloud όσο και τοπικά στις εγκαταστάσεις του χρήστη», σημειώνει.
«Προσφέρουμε το σύνολο της ψηφιακής λύσης για τη διασύνδεση των ΑΠΕ με το Δίκτυο και με τις Ενεργειακές Αγορές, είτε πρόκειται για λύσεις καθαρά παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας είτε για λύσεις που εμπεριέχουν και διαχείριση φορτίων» προσθέτει.