Βροχή ιδιωτικών κεφαλαίων» για τις μη εισηγμένες που ενσωματώνουν τα κριτήρια βιωσιμότητας στη στρατηγική τους και σημαντικά κίνητρα στις ιδιωτικές επενδύσεις από τον νέο Αναπτυξιακό/Επενδυτικό Νόμο
Tο μυστικό της κερδοσκοπίας είναι να αγοράζεις όταν το αίμα κυλάει στους δρόμους είχε πει κάποτε ο Βρετανός τραπεζίτης, Βαρώνος Ρότσιλντ και καθίσταται κάτι παραπάνω από σαφές πως το νέο αίμα των επενδύσεων συνοψίζεται στη φράση «κριτήρια ESG». Χαρακτηριστικό, μάλιστα, είναι το γεγονός πως σύμφωνα με την έρευνα της PwC «EU Private Markets: ESG Reboot», μέχρι το 2025 αναμένεται τριπλασιασμός των επενδυτικών κεφαλαίων στην Ευρώπη, τα οποία θα απορροφήσουν αποκλειστικά οι εταιρείες που εμπερικλείουν στη στρατηγική τους τη βιώσιμη ανάπτυξη. Πράγματι, καθώς η «Πράσινη» χρηματοδότηση και τα Κοινωνικά και Αειφόρα Ομόλογα καθιερώνονται ως τα πιο δημοφιλή εργαλεία χρηματοδότησης, οι επιχειρήσεις που εντάσσουν επιτυχώς την αειφορία στο εταιρικό τους πλάνο είναι και εκείνες που τελικά αποσπούν την ψήφο εμπιστοσύνης όλο και περισσότερων επενδυτών.
«Οι εταιρείες που αγνοούν τις προσδοκίες των επενδυτών θα μπορούσαν να δουν το προφίλ κινδύνου τους να αυξάνεται, επηρεάζοντας ενδεχομένως την ικανότητα πρόσβασής τους σε κεφάλαια»
To trend των πράσινων επενδύσεων
Ταχύτερα από τους παραδοσιακούς επενδυτές στις ικανότητες εταιρικού μετασχηματισμού τα private equity καλούνται να ανταποκριθούν τις προκλήσεις της εποχής, αξιοποιώντας μια ιστορική ευκαιρία: την αύξηση των υψηλών επιδόσεων των επενδυτών τους σε συνδυασμό με τον θετικό αντίκτυπο τους σε συγκεκριμένους τομείς στην κοινωνία. Και πράγματι, όπως επιβεβαιώνεται και από τη μελέτη της PwC «Global Private Equity Responsible Investment 2021», το 65% των μεγάλων επενδυτικών funds διαθέτει ήδη μια πλήρη στρατηγική για πράσινες επενδύσεις όπως και συγκεκριμένα εργαλεία αξιολόγησης επίδοσης των εταιρειών ενώ το 72% προχωρά στη λήψη επενδυτικών αποφάσεων, κατόπιν αξιολόγησης των σχετικών κινδύνων αλλά και των ευκαιριών που αφορούν θέματα ESG. Η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG από τους επενδυτές απέκτησε κεντρικό ρόλο στη διαδικασία λήψης επενδυτικών αποφάσεων, ως αποτέλεσμα της υψηλής σημασίας που έχουν τα θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης (ESG) για τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας, επιβεβαιώνει η Κιάρα Κόντη, Associate Director στις Υπηρεσίες Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY Ελλάδος, επισημαίνοντας και τη σχετική έρευνα της EY, 2021 Global Institutional Investor Survey.
Καθώς η κυβερνητική και επενδυτική πίεση για τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλού άνθρακα και την ενσωμάτωση των αρχών της κυκλικής οικονομίας αυξάνεται, οι εταιρείες που είναι σε θέση να οραματιστούν ξανά τον εταιρικό τους σκοπό, μετασχηματίζοντας το επιχειρηματικό τους μοντέλο, επιτυγχάνουν συγκράτηση και μείωση του λειτουργικού τους κόστους, δυναμική εισροή στις νέες αγορές και συνεπώς αύξηση του ανταγωνιστικού τους πλεονεκτήματος. Ποια είναι όμως η θέση των μη εισηγμένων εταιριών στο νέο επενδυτικό και επιχειρηματικό χάρτη; Ασχέτως αν δεν υποχρεούνται στη δημοσιοποίηση δεικτών βιωσιμότητας από τις ρυθμιστικές αρχές, η υιοθέτηση των κριτηρίων θεωρείται όλο και πιο απαραίτητη για την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων, αναφέρει η Μαριλένα Κάκκου, ESG and Communication Associate στη Metavallon VC. Οι εταιρείες που μπορούν να επιδείξουν καλύτερη ενσωμάτωση των παραγόντων ESG στο επιχειρηματικό τους μοντέλο και υψηλές ESG επιδόσεις είναι σε πλεονεκτική θέση για να προσελκύσουν κεφάλαια, επιβεβαιώνει η Κιάρα Κόντη, Associate Director στις Υπηρεσίες Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY Ελλάδος.
«Τα κριτήρια βιωσιμότητάς μπορούν να αποτελέσουν ένα ουσιαστικό εργαλείο για τις μη εισηγμένες επιχειρήσεις στην επίτευξη μακροχρόνιας απόδοσης και αξίας για τους επενδυτές τους»
Διαχείριση κινδύνων και αξιοποίηση ευκαιριών για εταιρείες με ESG επιδόσεις
Η πανδημία συνετέλεσε αποφασιστικά στην αύξηση της επενδυτικής ευαισθησίας σε ζητήματα που αφορούν την αειφορία. Σύμφωνα με την Έρευνα Θεσμικών Επενδυτών της ΕΥ (Sixth global Institutional Investor Survey, November 2021), η οποία περιλαμβάνει τις απόψεις 320 θεσμικών επενδυτών από 19 χώρες, το 90% των ερωτηθέντων αποδίδουν πλέον βαρύνουσα σημασία στα κριτήρια ESG κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, από ό,τι πριν από την πανδημία του COVID-19, ενώ το 74% είναι πλέον πιο πιθανό να αποεπενδύσουν από επιχειρήσεις με μη ικανοποιητικές ESG επιδόσεις. Μάλιστα το 92% έλαβε αποφάσεις τους τελευταίους 12 μήνες με γνώμονα τα πιθανά οφέλη μιας «πράσινης ανάκαμψης». Οι εταιρείες με υψηλές επιδόσεις ESG είναι σε καλύτερη θέση να διαχειριστούν τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν και που σχετίζονται με σημαντικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές προκλήσεις (όπως, για παράδειγμα, η κλιματική αλλαγή), αλλά και να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται για νέα προϊόντα και υπηρεσίες, μας λέει η Κιάρα Κόντη, ενώ υπογραμμίζει πως οι επιχειρήσεις που αγνοούν τις προσδοκίες των επενδυτών θα μπορούσαν να δουν το προφίλ κινδύνου τους να αυξάνεται, επηρεάζοντας ενδεχομένως την ικανότητα πρόσβασής τους σε κεφάλαια.
Σε ποιο βαθμό όμως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα αφουγκράζονται την ευκαιρία της βιώσιμης ανάπτυξης; Σύμφωνα με την έρευνα IBR της Grant Thornton, που διεξήχθη στα τέλη του 2020, για το 48% των επιχειρήσεων η βιωσιμότητα αναμένεται να έχει καθαρό θετικό οικονομικό αντίκτυπο στην εταιρία ενώ για το 43% η οικονομική επιτυχία και η βιωσιμότητα κρίνονται ως εξίσου σημαντικές. Πράγματι, τα οφέλη που επιτυγχάνει μια μικρομεσαία επιχείρηση υιοθετώντας τα κριτήρια ESG είναι πολλαπλά, αφού καθίσταται πιο ελκυστική, μειώνει το ρίσκο και τα κόστη, προσελκύει ταλαντούχο ανθρώπινο δυναμικό και ανταποκρίνεται καλύτερα στις νέες απαιτήσεις των πελατών, υπογραμμίζει η Μαριλένα Κάκκου. Η οικοδόμηση εμπιστοσύνης με την επενδυτική κοινότητα και τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέλη είναι πολύ σημαντική. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Κιάρα Κόντη, Associate Director στις Υπηρεσίες Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης της EY Ελλάδος, οι εταιρείες θα πρέπει να προσπαθήσουν να συνδέσουν τις χρηματοοικονομικές με τις μη χρηματοοικονομικές επιδόσεις, να επιδιώξουν μια ισχυρή προσέγγιση στην ανάλυση των κινδύνων και των ευκαιριών από την κλιματική αλλαγή και από άλλους παράγοντες ESG, και να ενισχύσουν τις διαδικασίες για την έκδοση μη χρηματοοικονομικών αναφορών. Τα κριτήρια βιωσιμότητας δύνανται να αποτελέσουν ένα ουσιαστικό εργαλείο για τις μη εισηγμένες επιχειρήσεις στην επίτευξη μακροχρόνιας απόδοσης και αξίας για τους επενδυτές τους και βασικό παράγοντα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητά τους, καταλήγει η Μαριλένα Κάκκου.
«Τα ζητήματα βιωσιμότητας φαίνεται να ασκούν δυναμική έλξη και σε νεοφυείς επιχειρήσεων που προσφέρουν λύσεις για την αντιμετώπιση προκλήσεων σε θέματα ΕSG ή υιοθετούν κριτήρια ΕSG στην οργάνωση και λειτουργία τους»
Startups: Οι επενδυτές προτιμούν την καινοτομία
Oπως προκύπτει και από την Έρευνα ESG Manager 2021 στην οποία συμμετείχαν συνολικά 369 διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων από όλο τον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας 79,6 τρισεκατομμύρια δολάρια περιουσιακά στοιχεία υπό διαχείριση, οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων αυξάνουν τις προσπάθειες για τη βελτίωση της συνολικής ποιότητας των εισροών κατά την ενσωμάτωση των θεμάτων ESG, ωθώντας τις εταιρίες σε ταχύτερη συμμόρφωση στα κριτήρια βιωσιμότητας. Ωστόσο, τελευταία, η επίτευξη αειφορίας φαίνεται πως ασκεί δυναμική έλξη και σε νεοφυείς επιχειρήσεις, που προσφέρουν λύσεις για την αντιμετώπιση προκλήσεων σε θέματα ΕSG ή υιοθετούν κριτήρια ΕSG στην οργάνωση και λειτουργία τους, παρατηρεί ο Κωνσταντίνος Λαύκας, Partner στο Uni.Fund. Αξίζει, μάλιστα, να αναφερθεί πως το 2021 σημειώθηκαν επενδύσεις-ρεκόρ προς startups Ελλήνων ιδρυτών, που μάλιστα εκτινάχτηκαν σε 4,5 δισ. από μόλις $1,3 δισ. τόσο το 2020, όσο και τη διετία 2018-2019, καταρρίπτοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ και αποδεικνύοντας τη σχέση εμπιστοσύνης με εγχώριους και διεθνείς επενδυτές. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται από τον ΣΕΠΕ, παρατηρήθηκε ετήσια αύξηση της τάξης του 240%, με τις επενδύσεις σε ελληνικές startups το 2021 να έχουν δεκαπλασιαστεί από το 2015 αλλά και να είναι 87 φορές περισσότερες από εκείνες του 2010.
Η Μαριλένα Κάκκου αποδίδει το εξαιρετικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των startups στο γεγονός ότι μπορούν από την αρχή, και όχι διορθώνοντας όπως οι πιο ώριμες εταιρείες, να σχεδιάσουν και να αναπτύξουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο βάσει των αρχών βιώσιμης ανάπτυξης. Τέτοιες εταιρείες γίνονται πόλος έλξης του καλύτερου νέου ανθρώπινου δυναμικού -αποκτώντας έτσι ένα απτό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα- ενώ παράλληλα ελαχιστοποιούν το ρίσκο για τους επενδυτές τους, υφιστάμενους ή δυνητικούς, αφού αξιολογούν συνεχώς και με μετρήσιμα κριτήρια τον τρόπο εταιρικής διακυβέρνησης και την επίδρασή τους στο περιβάλλον και την κοινωνία, εξηγεί ο Κωνσταντίνος Λαύκας. Σύμφωνα μάλιστα με την τρίτη ετήσια Πρόβλεψη Μικρών Επιχειρήσεων της First Citizens Bank, το 48% των millennials επιθυμούν να είναι μέρος της τάσης των startups.
Αναμφισβήτητα, η τεχνολογία συνιστά έναν τομέα που προσελκύει το επενδυτικό ενδιαφέρον. Όπως προκύπτει από την έρευνα «State of Climate Tech 2021», που διεξήγαγε η PwC έντονη εισροή επενδύσεων από επιχειρησιακά (venture capital – VC) και ιδιωτικά κεφάλαια (private equity – PE) υπήρξε κατά το β’ εξάμηνο 2020 και το α’ εξάμηνο 2021, σε περιβαλλοντικές τεχνολογίες (climate tech). Μάλιστα, η εισροή έφτασε στα 87,5 δισ. δολάρια ενώ περισσότερα από 60 δισ. δολάρια καταγράφηκαν μόνο στο πρώτο μισό του 2021. Την τελευταία 5ετία παρατηρείται έκρηξη στον χώρο των Venture Capital αλλά και των επενδυτικών αγγέλων που στοχεύουν επενδύσεις σε start-ups οι οποίες δραστηριοποιούνται στον χώρο μας δηλώνει ο Κωνσταντίνος Λαύκας, σημειώνοντας την τάση των VCs να ενσωματώνουν αξίες βιωσιμότητας στα επιχειρηματικά μοντέλα και την επιχειρηματική κουλτούρα των επενδυτικών τους χαρτοφυλακίων.
Ο ΣΕΒ σε ειδική έκθεση που δημοσιοποιήθηκε, πραγματοποιεί αναφορά στις ξένες Επενδύσεις που αφορούν την Καινοτομία και την Υψηλή Τεχνολογία (ΕΚΥΤ) σημειώνοντας τον ενισχυτικό τους ρόλο στην ψηφιακή προσαρμοστικότητα, στην εγχώρια καινοτομία και τη μεταφορά τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, καθώς και την παραγωγικότητα στις χώρες υποδοχής.
Στον χώρο του Venture Capital και των επενδύσεων σε νεοφυείς τεχνολογικές εταιρείες στον οποίο δραστηριοποιούμαστε ως Metavallon, η τεχνολογία παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη βιώσιμων λύσεων με βλέμμα στα επόμενα 20 χρόνια – τέτοια παραδείγματα για εμάς αποτελούν οι επενδύσεις μας στις εταιρείες Better Origin και Perceptual Robotics, δηλώνει στο ESG+ η Μαριλένα Κάκκου.
Εισηγμένες ή εδραιωμένες επιχειρήσεις όλο και πιο συχνά επενδύουν σε startups που προσφέρουν καινοτόμες υπηρεσίες σε θέματα ESG ή επιλέγουν λύσεις που προσφέρονται από αυτές για να προσαρμόσουν ανάλογα τα επιχειρηματικά μοντέλα τους ή να ξανασχεδιάσουν τα προϊόντα, τις υπηρεσίες ή τη λειτουργία τους, σχολιάζει ο Κωνσταντίνος Λαύκας. Οι startups οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες με θετικό κοινωνικό ή περιβαλλοντικό αντίκτυπο έχουν επιπλέον άμεση πρόσβαση σε εξειδικευμένα ιδιωτικά κεφάλαια με στόχο το “sustainable investing” και των λεγόμενων «impact funds” (Ιδιωτικά κεφάλαια με στόχο την υλοποίηση επενδύσεων που δημιουργούν μετρήσιμο, κοινωνικό ή/και περιβαλλοντικό αντίκτυπο, πέραν της οικονομικής απόδοσης), τα οποία ολοένα και πληθαίνουν, μας πληροφορεί η Μαριλένα Κάκκου.
«Ιδιαίτερης σημασίας για την επιτυχή ολοκλήρωση μιας επένδυσης είναι η εύρεση εξειδικευμένου συμβούλου διαχείρισης αναπτυξιακών νόμων»
Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος: Ισχυρά κίνητρα στις ιδιωτικές επιχειρήσεις
Ψηφίστηκε στις 02/02/2022 από την Ολομέλεια της Βουλής ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος «Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη», που συνιστά το βασικό θεσμικό πλαίσιο για την παροχή κρατικών ενισχύσεων προς τις ιδιωτικές επενδύσεις στη χώρα μας. Ύστερα από την έγκριση του Νέου Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την περίοδο 2022-2027 τα ποσοστά ενισχύσεων θα αγγίξουν το 60% για τις μεγάλες επιχειρήσεις, έως 70% για τις μεσαίες και έως 80% για τις μικρές επιχειρήσεις. «Ο νέος Αναπτυξιακός νόμος με το νέο καθεστώς “Πράσινη Μετάβαση και Περιβαλλοντική Αναβάθμιση Επιχειρήσεων”, προβλέπεται να ενισχύει επενδυτικά σχέδια κυκλικής οικονομίας και βιώσιμης ανάπτυξης, που υιοθετούν τεχνολογίες και συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και στην ενεργειακή αναβάθμιση των επιχειρηματικών μονάδων, μας λέει ο Τάσος Ιωσηφίδης, Εταίρος και Επικεφαλής Συμβούλων Εταιρικής Στρατηγικής και Συναλλαγών της EY Ελλάδος και ο Βασίλης Ζύμνης, Διευθυντής Αναπτυξιακών Προγραμμάτων της Revival Consulting Services S.A. σημειώνει πως ενισχύονται επενδυτικά σχέδια σε ποσοστό έως 70% του κόστους στους τομείς τουρισμού, μεταποίησης, logistics, ΤΠΕ, ενέργειας, χώρων στάθμευσης, οίκων ευγηρίας, κέντρων αποθεραπείας-αποκατάστασης, αθλητικών δραστηριοτήτων, μηχανικών πλυντηρίων και παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών. Στις επιλέξιμες δαπάνες περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, μέτρα ενεργειακής απόδοσης και προστασίας του περιβάλλοντος, η συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ, η αποκατάσταση μολυσμένων χώρων, η ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων και, τέλος, οι δαπάνες κατάρτισης, έρευνας και καινοτομίας, αναφέρει ο Τάσος Ιωσηφίδης.
«Ο νέος αναπτυξιακός νόμος παρέχει τα απαραίτητα κίνητρα για την κινητοποίηση επενδύσεων που θα δημιουργήσουν μακροπρόθεσμη περιβαλλοντική, κοινωνική και επιχειρηματική αξία»
Ο σκοπός του νέου νόμου είναι η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας με τη χορήγηση κινήτρων σε συγκεκριμένες δραστηριότητες και κλάδους, προκειμένου να επιτευχθούν ο ψηφιακός και τεχνολογικός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων, η πράσινη μετάβαση, η δημιουργία οικονομιών κλίμακας, η στήριξη καινοτόμων επενδύσεων και όσων επιδιώκουν την εισαγωγή νέων τεχνολογιών της «Βιομηχανίας 4.0», της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης» προσθέτει ο Βασίλης Ζύμνης. Όπως συμπληρώνει, ο νέος νόμος αποσκοπεί επιπλέον στην ενίσχυση της απασχόλησης με εξειδικευμένο προσωπικό, τη στήριξη της νέας επιχειρηματικότητας, την ενίσχυση λιγότερο ευνοημένων περιοχών της χώρας και περιοχών που εντάσσονται στο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ), την περαιτέρω ενίσχυση του τουρισμού και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας. Ο Τάσος Ιωσηφίδης εκφράζει τη βεβαιότητα πως επενδύσεις αυτού του χαρακτήρα θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμές για την επιτυχή πράσινη μετάβαση της Ελλάδας. Ειδικά εάν λάβουμε υπόψη τις αυξανόμενες απαιτήσεις της κοινωνίας των πολιτών και διάφορων άλλων ενδιαφερόμενων μερών, για περισσότερη δράση στο πεδίο της βιωσιμότητας και της κλιματικής αλλαγής και την άνοδο των κριτηρίων ESG, ο νέος νόμος παρέχει τα απαραίτητα κίνητρα για την κινητοποίηση επενδύσεων που θα δημιουργήσουν μακροπρόθεσμη περιβαλλοντική, κοινωνική και επιχειρηματική αξία, επισημαίνει. Τα κίνητρα που προσφέρονται ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης και το καθεστώς είναι αυτά της επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της χρηματοδοτικής μίσθωσης και της ενίσχυσης των δημιουργημένων θέσεων απασχόλησης, μας λέει ο Βασίλης Ζύμνης. Ιδιαίτερης σημασίας για την επιτυχή ολοκλήρωση μιας επένδυσης είναι η εύρεση εξειδικευμένου συμβούλου διαχείρισης αναπτυξιακών νόμων, συμπληρώνει.